Jak Towarzystwo Strażnica w latach 1918-1920 zwiększało pewność nastania końca śmierci?
Jak Towarzystwo Strażnica w latach 1918-1920 zwiększało pewność nastania końca śmierci?
Wydawało się, że rok 1925 i kampanię o milionach ludzi, którzy nigdy nie umrą, opisaliśmy szczegółowo i temat został zakończony.
Omówiliśmy te zagadnienia w książce pt. Rok 1925 i Miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą! (2015).
Przytaczaliśmy w tym opracowaniu różne tytuły chwytliwych wykładów używanych podczas ‘kampanii milionów’. Jednak nie zwróciliśmy wtedy uwagi na znaczenie zmian wprowadzanych w tych tytułach.
Oto one:
„Świat się skończył – miliony ludzi z obecnie żyjących mogą nigdy nie umrzeć” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 719);
„Świat się skończył – miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą” (jw. s. 719);
„Świat się kończy – miliony obecnie żyjących mogą nigdy nie umrzeć” (Dzieje Świadków Jehowy w czasach nowożytnych. Stany Zjednoczone Ameryki. Na podstawie Rocznika Świadków Jehowy na rok 1975 s. 54);
„Królestwo Szatana upada – miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą” (jw. s. 58);
Miliony ludzi z obecnie żyjących nie umrą! (tytuł polskiej edycji broszury);
Miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą! (nagłówek na stronach w polskiej edycji broszury);
Miliony obecnie żyjących nigdy nie umrą! (Strażnica Nr 15, 1969 s. 11; por. Strażnica październik 2020 s. 2 [bez wykrzyknika]);
„Wszystkie narody zdążają do Armagedonu, ale miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą” (Rocznik Świadków Jehowy 1994 s. 76).
Jedna z publikacji początek „kampanii milionów” wspomniała następująco:
„1918. Dnia 24 lutego w Los Angeles w Kalifornii po raz pierwszy zostaje wygłoszone przemówienie »Świat się skończył – miliony ludzi z obecnie żyjących mogą nigdy nie umrzeć«; 31 marca w Bostonie w stanie Massachusetts wykład ten nosi tytuł: »Świat się skończył – miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą«” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 719);
Ten ostatni fragment podaje dwie wersje zapewnienia:
„mogą nigdy nie umrzeć”;
„nigdy nie umrą”.
Tej zmiany dokonano w ciągu jednego miesiąca i kilku dni!
Zakładamy, że ta zmiana była przypadkowa lub funkcjonowały w jednym czasie dwa różne zapewnienia, bo jednak trzydzieści kilka dni to okres zbyt krótki by wyrobić sobie zdanie o tej zamianie.
Poniżej prześledzimy szczegółowo lata 1918-1920, które są dla nas najważniejsze.
W roku 1920 już ostatecznie ukształtowało się jedno zapewnienie „nie umrą” lub szerzej, „nigdy nie umrą”. Odrzucono natomiast frazę „mogą nigdy nie umrzeć”.
W poniższym fragmencie z roku 1920 wymieniono „braci brytyjskich” jako tych, którzy zmienili z czasem zapewnienie dla ludzi.
Wpierw uczyli, że: „mogą nigdy nie umrzeć”, później, że „nie umrą”.
Mało tego, w cytowanym poniżej fragmencie zabezpieczono się, że jeśli rok 1925 nie spełni oczekiwań, to jest jeszcze w zapasie co najmniej 10 lat, to znaczy rok 1935.
Zauważmy też, jak znany slogan o milionach wpleciony został w słowa Jezusa z Ewangelii (Mt 24:14):
„Zaprawdę, następujące słowa Mistrza sprawdzają się obecnie: »I będzie kazana ta Ewangielija (Świat się skończył; Miliony Ludzi z Obecnie Żyjących nie Umrą) królestwa po wszystkim świecie, na świadectwo wszystkim narodom. A tedyć przyjdzie koniec«. (...)
Usilnie polecamy drogim braciom wszędzie, każdemu, co ma prawo według porządku Pana przemawiać publicznie, aby za temat brać: »Miliony Ludzi z Obecnie Żyjących nie Umrą.« Jest to nauka, która oby jak najprędzej dotarła do ludu. Jest ona wielce na czasie. Nauka ta musi dotrzeć do całego Chrześciaństwa na świadectwo, zanim koniec dzisiejszego ustroju Społecznego nastąpi (...).
Gdy przedmiot ten pierwotnie został ogłoszony, brytyjscy bracia, zgodnie ze swoim zwykłym konserwatyzmem, wyrażali go tak: »Miliony żyjących teraz ludzi mogą nigdy nie umrzeć«. Ale obecnie można ich wszystkich słyszeć mówiących: »Miliony Ludzi z Obecnie Żyjących nie Umrą«.
Przypuśćmy, że pomyliliśmy się co do naszej chronologii i że królestwo jeszcze nie zapanuje całkowicie w 1925-ym roku. Przypuśćmy, że różnica wynosi dziesięć lat i że błogosławieństwa przywrócenia zacznie się dopiero w roku 1935. Nie ulega żadnej wątpliwości, że miliony żyjących teraz na świecie ludzi żyć będzie jeszcze za piętnaście lat; z równą tedy pewnością możemy twierdzić, że: »Miliony Ludzi z Obecnie Żyjących nie Umrą«. Czy to nastąpi w 1925-ym, czy w 1935 błogosławieństwa przywrócenia muszą się wkrótce zacząć, jak to widać z różnych dowodów; a gdy ten czas przyjdzie, wszyscy, którzy posłusznie się poddadzą nowemu porządkowi, błogosławieni będą życiem, wolnością i szczęśliwością” (Strażnica 15.11 1920 s. 348 [ang. 15.10 1920 s. 310]).
Powyższe dwie polskie frazy o milionach w języku angielskim brzmią następująco:
”Millions Now Living May Never Die”.
”Millions Now Living Will Never Die” (ang. Strażnica 15.10 1920 s. 321).
Widzimy zatem, że w październiku 1920 roku już ponoć nie głoszono, iż miliony ludzi „mogą nigdy nie umrzeć”, ale, że „nie umrą”.
W lutym tego samego roku przytoczono sprawozdanie z Wielkiej Brytanii. Napisano w nim następująco, jeszcze ‘po staremu’:
„Najbardziej produktywnym z tematów był »Świat się skończył – miliony obecnie żyjących mogą nigdy nie umrzeć«.” (ang. Strażnica 01.02 1920 s. 46 – The most productive of the topics was”The World has Ended – Millions Now Living May Never Die”.).
Ale Brytyjczycy niczego sami nie wymyślili, tylko, albo nauczali to, co im podano z USA, albo nie nadążali za nadsyłanymi zmianami, które co rusz pojawiały się.
Oto tytuł z amerykańskiego czasopisma Złoty Wiek z listopada 1919 roku:
WORLD HASENDED – YOU MAY NEVER DIE (ang. Złoty Wiek 12.11 1919 s. 123; por. s. 98).
Jak widzimy, prawie do końca roku 1919 w USA uczono, że miliony ludzi „mogą” (ang. MAY) nie umrzeć.
Owszem, w roku 1918 i 1919 nowsza obietnica była również obecna w publikacjach:
„A ci, którzy mogą przemawiać publicznie i mają do tego sposobność, niechże wygłoszą mowę na temat: »Świat się skończył – miliony obecnie żyjących ludzi nie umrą« [ang. ”The World Has Ended – Millions Now Living Will Never Die”]” (Strażnica maj 1918 s. 71 [ang. 01.05 1918 s. 6245, reprint]).
„Dla bardzo wielu ludzi jest to wielka pociecha słyszeć wiadomość, że »miliony żyjących osób nigdy nie umrą«, a wiadomość tę lud Pański może z ufnością głosić, wiedząc, że wiele ludzi z dzisiejszego pokolenia nie umrze, lecz będą żyć aż do zupełnego ustanowienia Królestwa Pańskiego” (Strażnica 01.01 1920 s. 4 [ang. 15.12 1919 s. 373 – ”Millions Now Living Will Never Die”]).
Po wydaniu w roku 1920 angielskiej broszury pt. Millions Now Living Will Never Die! raczej już nie przytaczano poprzedniej frazy, jak ukazują to czasopisma Towarzystwa Strażnica.
W roku 1921 na okładce i stronie tytułowej książki pt. Harfa Boża zamieszczono nową obietnicę. W podsumowaniu argumentacji pojawia się znów hasło o „milionach”:
„Widząc zatem, jak stary porządek przemija, że stoimy w bramach nowego ustroju, i że według Pisma Świętego wielu wejdzie do tego nowego świata, z całą pewnością można ogłosić że: MILIONY LUDZI Z OBECNIE ŻYJĄCYCH NIGDY NIE UMRĄ, ponieważ gdy im dane będą błogosławieństwa restytucyi, wielu z nich przyjmie takowe i podporządkuje się nowemu porządkowi rzeczy” (Harfa Boża 1921 s. 345-346; por. s. 256).
Natomiast w roku 1922 nadano tak zwanej „kampanii milionów” wymiar ogólnoświatowy (!):
„Dobra nowina, ogłaszana w roku 1922 koncentrowała się głównie wokół tematu »Miliony obecnie żyjących nigdy nie umrą« [ang. “Millions Now Living Will Never Die”]. Towarzystwo wyznaczyło dzień 26 lutego 1922 roku jako dzień, w którym na całym świecie miał być wygłoszony wykład »Miliony (...)«. W Niemczech wygłoszono go w tym dniu w 121 miastach do około 70 000 słuchaczy. Drugim takim ogólnoświatowym dniem świadczenia był dzień 25 czerwca, w którym w Niemczech wygłoszono 119 wykładów do około 31 000 osób. W tym roku jeszcze dwa razy wygłaszano takie »ogólnoświatowe wykłady«, na których w Niemczech było obecnych 29 października 75 397 osób, a 10 grudnia 66 143 osoby. A więc dobra nowina dotarła do tysięcznych rzesz” (Działalność Świadków Jehowy w Niemczech w czasach nowożytnych. Według Rocznika świadków Jehowy na rok 1974 1975 s. 12).
Mało tego, w roku 1922 Towarzystwo Strażnica zaczęło rozgłaszanie wieści o „milionach, które nie umrą” i o „roku
„Pionier radiofonii zabiera głos. »Radio podaje, że zbliża się ogólnoświatowe millenium« – donosiła ukazująca się w Filadelfii gazeta Record w dniu 17 kwietnia 1922 roku. Dalej napisano: »Wykład sędziego Rutherforda transmitowany z Metropolitan Opera House. Mówca przemawia do mikrofonu, a jego słowa biegną wiele kilometrów drutem telefonicznym Bella do rozgłośni Howletta«. Tak zaczynał się artykuł o pierwszym radiowym przemówieniu J. F. Rutherforda, wygłoszonym w niedzielę 16 kwietnia 1922 roku w Metropolitan Opera House w Filadelfii w stanie Pensylwania. A jaki był temat przemówienia? »Miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą«. Obecni w tej hali stanowili nieliczną grupkę w porównaniu z audytorium składającym się mniej więcej z 50 000 mieszkańców stanów Pensylwania, New Jersey i Delaware, którzy mogli wysłuchać przemówienia w swych domach przez prymitywne odbiorniki radiowe” (Dzieje Świadków Jehowy w czasach nowożytnych. Stany Zjednoczone Ameryki. Na podstawie Rocznika Świadków Jehowy na rok 1975 s. 61; por. Królestwo Boże panuje! 2014 s. 72).
„Tysiąclecie zaczyna się w roku 1925-ym, niedola ludzka zacznie wtedy znikać, choroba i śmierć zginą – oto wieść, jaką rozgłosił za pomocą radjofonu były sędzia J. F. Rutherford” (Strażnica 01.08 1922 s. 228 [ang. 15.06 1922 s. 180]).
W tamtych latach głoszenie wskazanych sloganów nazwano, jak napomknęliśmy, „kampanią milionów”:
„»Kampania milionów«
Do pozyskiwania uczniów przyczyniła się w tamtych czasach także nowa forma pracy – »kampania milionów«. Polegała ona na rozpowszechnianiu 128-stronicowej książki Miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą!, rozprowadzanej za 25 centów” (Dzieje Świadków Jehowy w czasach nowożytnych. Stany Zjednoczone Ameryki. Na podstawie Rocznika Świadków Jehowy na rok 1975 s. 54).
Omawiany hasło o milionach polecono słuchaczom „wbić w ich głowy”:
„Tematem wykładu przy tej sposobności ma być to samo co i poprzednio: »Miliony ludzi z obecnie żyjących nie umrą«. Nie należy myśleć, że ponieważ ten temat użyty był poprzednio, to teraz używać go się nie powinno. Nam nie idzie o przedstawienie ludziom człowieka, czyli mówcy, lecz o to, aby wieść tę wbić w ich głowy. Idzie nam o to, aby usłyszeli prawdę. Na każdem zgromadzeniu będzie przemawiał inny mówca niż poprzednim razem, a ten będzie mieć odmienny sposób przedłożenia danego przedmiotu. I ci, co już raz to słyszeli, z zajęciem posłuchają po raz drugi” (Strażnica 15.11 1921 s. 343 [ang. 15.10 1921 s. 311]).
Jak podaje Towarzystwo Strażnica, „kampania milionów” zakończyła się w roku 1925:
„W latach 1918-1925 w przeszło 30 językach słudzy Jehowy wygłaszali przemówienie Milionyludziz obecnieżyjącychnigdynieumrą, objaśniające naukę o życiu wiecznym na ziemi” (Strażnica 15.08 2009 s. 16).
Oto skrót opisanych powyżej wydarzeń:
1918 rok – pojawiają się dwie obietnice (starsza i nowsza): „miliony ludzi z obecnie żyjących mogą nigdy nie umrzeć” (luty); „miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą” (marzec).
1919 rok – nadal funkcjonują obie obietnice, starsza i nowsza.
1920 rok – skrytykowano starszą wersję obietnicy, a zaakcentowano nowszą.
1920 rok – wydana została broszura, a jej tytuł zawierał nowszą obietnicę.
1921 rok – nowszą obietnicę nakazano mówcom „wbić w głowy” ludziom.
1921 rok – nowszą obietnicę zamieszczono w książce pt. Harfa Boża.
1922 rok – wygłaszano „ogólnoświatowe wykłady” i kazanie radiowe z nowszą obietnicą.
1925 rok – zakończenie głoszenia o milionach ludzi, którzy nie mieli umrzeć.
1928 rok – w nowej edycji książki pt. Harfa Boża usunięto z okładki i strony tytułowej hasło o milionach ludzi, którzy nie mieli umrzeć. Por. powyżej 1921 rok.
Widzimy, że choć „kampania milionów” trwała tylko kilka lat, to i tak główną jej obietnicę zintensyfikowano. Nie miała to być ogólnikowa ‘obiecanka’, że ludzie „mogą nie umrzeć”, ale iż „nigdy nie umrą!”. Owszem, wielu naiwnych ludzi nabrało się na to hasło, ale później sporo zawiedzionych odeszło z Towarzystwa Strażnica. Zapewne było im wstyd przyznać, że dali się złapać na kłamstwo szatana z raju: „Na pewno nie umrzecie!” (Rdz 3:4, BT).
Składam podziękowanie J. Romanowskiemu i K. Kozakowi za pomoc w tworzeniu tego tekstu.