Kiedy C. T. Russell naprawdę wprowadził rok 1878, jako datę niewidzialnego zmartwychwstania?
Kiedy C. T. Russell naprawdę wprowadził rok 1878, jako datę niewidzialnego zmartwychwstania?
Na początku informujemy, że artykuł nasz składa się z następujących rozdziałów:
Kiedy pojawił się rok 1878, jako data niewidzialnego zmartwychwstania?
Rok 1875 – czy nadal obowiązywał do roku 1881?
Oczekiwanie na zabranie do nieba w roku 1878
Czy nauka o zmartwychwstaniu w roku 1878 pojawiła się w latach 1878-1879?
Rok 1878 – data uniwersalna za czasów C. T. Russella
Świadkowie Jehowy nauczają obecnie, że niewidzialne zmartwychwstanie świętych pierwszego wieku i umierających pomazańców z Towarzystwa Strażnica rozpoczęło się „prawdopodobnie” w (od) roku 1918. Jeszcze niedawno rok 1918 był datą pewną, za którą stały „dowody”, a obecnie jest ona zaledwie możliwą. Popatrzmy, jak zmieniono to w jednej z publikacji:
„1918, (...) rozpoczyna się zmartwychwstanie niebiańskie” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2000, 2003 s. 96).
„1918: (...) prawdopodobnie rozpoczyna się zmartwychwstanie niebiańskie” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 2001-2010, 2011 s. 103).
Oto wzmianki o „dowodach”:
„Od lat przedstawia się dowody wskazujące na to, że najwyraźniej ma to miejsce od roku
„Wszystkie dowody wskazują na to, że owo zmartwychwstanie niebiańskie rozpoczęło się w roku 1918...” (Wspaniały finał Objawienia bliski! 1993 s. 103).
W publikacjach wydanych po roku 2007 nie pojawia się rok 1918 (jako data początku wskrzeszania pomazańców), ale sugeruje się ogólnikowo rok 1914, jako czas początku zmartwychwstania tych ‘namaszczonych duchem’ Świadków Jehowy. Oto teksty z roku 2007, 2009 i 2020:
„Z tego by wynikało, że pierwsze zmartwychwstanie rozpoczęło się między rokiem
„Wypływa stąd wniosek, że zmartwychwstanie namaszczonych chrześcijan musiało się rozpocząć jakiś czas przed rokiem 1935. Dlaczego można tak powiedzieć? Ponieważ właśnie w tym roku pomazańcy na ziemi właściwie zrozumieli, kto wchodzi w skład wielkiej rzeszy” (Strażnica 15.01 2009 s. 31).
„Zarówno Jezus, jak i Paweł wskazali na szczególny okres w historii – obecność Chrystusa. Miały wtedy występować wojny, trzęsienia ziemi, epidemie i inne wydarzenia o globalnym zasięgu. Spełnianie się tego proroctwa widzimy od roku 1914. Jezus zwrócił też uwagę na szczególny element wyróżniający ten okres: »Dobra nowina o Królestwie będzie głoszona na całym świecie na świadectwo wszystkim narodom. A potem nadejdzie koniec« (Mat. 24:3, 7-14). Z kolei Paweł napisał, że w czasie »obecności Pana« zostaną wskrzeszeni namaszczeni chrześcijanie (1 Tes. 4:14-16; 1 Kor. 15:23). Pomazańcy, którzy obecnie kończą życie na ziemi, od razu są wskrzeszani do życia w niebie” (Strażnica grudzień 2020 s. 12).
Rok 1918 nie jest pierwszym, od którego rozpoczęło się rzekomo zmartwychwstanie pomazańców.
Za czasów prezesa Towarzystwa Strażnica C. T. Russella (1852-1916) istniały dwie inne koncepcje, rok 1875 i 1878. Natomiast prezes J. F. Rutherford (1869-1942) w roku 1927 odrzucił rok 1878 i wprowadził wspomniany rok 1918, obowiązujący do dziś:
„Przez wiele lat Badacze Pisma Świętego utrzymywali, że zmartwychwstanie apostołów i innych wiernych świętych, którzy zasnęli w Jezusie, nastąpiło wiosną 1878 roku” (ang. Strażnica 15.05 1927 s. 150).
„W roku 1927 »Strażnica« opublikowała dowody Pisma Św., że ci którzy umarli wiernymi, do czasu przyjścia Pana do swej świątyni w roku 1918 znajdowali się w stanie śmierci” (Światło 1930 t. I, s. 79).
„Jeżeli przeto Pan przyszedł do Swej świątyni w roku 1918 w celu sądzenia i że sąd ten rozpoczął się najpierw nad świętymi, to by było mocnym i przekonywującym argumentem, że wzbudzenie śpiących świętych miało miejsce w roku 1918 lub około tego czasu” (Strażnica 01.07 1927 s. 198).
Kiedy pojawił się rok 1878, jako data niewidzialnego zmartwychwstania?
Od którego roku Russell pisał konkretnie o roku 1878, jako początku zmartwychwstania?
Otóż wydaje się, że od roku 1884. Wprawdzie w tekście tym wspominał, że tak uczył od roku 1878 i wymieniał artykuły z roku 1881, ale nie ma w nich tekstów, które łączą wprost rok 1878 i niewidzialne wskrzeszenie zmarłych. Zresztą w roku 1878 Russell nie wydawał jeszcze Strażnicy, więc nie mógł zaistnieć interesujący nas tekst. Owszem, pisano przed rokiem 1884 o zmartwychwstaniu odbywającym się za czasów Russella, ale przed rokiem 1881 żadnej konkretnej daty nie podawano. Oto jego oryginalne słowa z roku 1884:
The Brother errs in supposing this to be a new departure; and if he will examine some back numbers of the Tower, he will see that we have so taught for several years – since 1878, at which time we believe it became true as expressed in Revelation 14:13. – ”Blessed are the dead which die in the Lord from henceforth;yea saith the spirit that they may rest from their labors [from the toiland weariness] and their works follow with them.” – without interruption or hindrance. See particularly the articles ”Who can hear it?” in the Tower of October, 1881, and ”Ye are Gods” in December, 1881, and ”The Blessed Dying” in the same issue. (ang. Strażnica wrzesień 1884 s. 665 [reprint]). Por. te same słowa ang. Strażnica czerwiec 1886 s. 3.
Tłum. „Brat błędnie przypuszcza, że jest to nowe podejście. Jeśli sprawdzi niektóre wcześniejsze numery Watch Tower, przekona się, że tak uczyliśmy od wielu lat – od 1878 roku, od kiedy to, jak wierzymy, stało się prawdą to, co wyrażone zostało w Ap 14:13: »Błogosławieni są umarli, którzy odtąd umierają w Panu, tak, mówi Duch, aby odpoczęli od swoich prac [trudu i zmęczenia], a ich uczynki idą za nimi« – bez żadnej przerwy i przeszkody. Zob. w szczególności artykuły: »Kto może tego słuchać?« w Watch Tower z października 1881 roku oraz »Wyście bogami« w grudniu 1881 roku i »Błogosławione umieranie« w tym samym numerze”).
W podwójnym numerze Strażnicy na październik-listopad 1881 roku Russell podał, że organizowanie „królestwa rozpoczęło się w 1878 roku”, ale nie podał wprost, czy wspomniane „zmartwychwstanie umarłych” już się zaczęło, czy jeszcze nie:
„Rozumiemy, że organizacja jego kościoła – zmartwychwstanie zmarłych i przemiana żyjących członków do tego samego stanu (duchowych ciał) będzie organizacją królestwa, które swą wywyższoną mocą doszczętnie i niewidzialnie zdruzgocze i zniszczy grzeszne systemy i rządy. (Na podstawie nauki Pisma Świętego taka organizacja królestwa rozpoczęła się w 1878 roku i zakończy się, gdy żyjący członkowie będą »gotowi«)” (ang. Strażnica październik-listopad 1881 s. 286 [reprint] – The organization of his church – the dead by resurrection and the living members by change to the same condition (spiritual bodies), we understand to be the organization of the kingdom whose exaltation to power, invisibly smites and consumes evil systems and governments. (By the teaching of the Word, we understand that this organization of the kingdom began in 1878, and will be complete when the living members are ”ready.”)).
W grudniu 1881 roku Russell napisał, nie wymieniając roku 1878, że zrozumiał, iż właśnie rozpoczęło się wskrzeszanie jego umierających zwolenników. Nie wspomniał jednak nic o świętych pierwszego wieku:
„I oto teraz, właśnie w 1881 roku, po raz pierwszy jesteśmy w stanie przeczytać ze zrozumieniem słowa: »Błogosławieni są odtąd umarli, którzy w Panu umierają«. Wyraźnie błogosławieństwo jest dla członków Chrystusażyjących teraz” (ang. Strażnica grudzień 1881 s. 303 [reprint] – And here it is, just now – 1881, that for the first time we are able to read understandingly the words "Blessed are the dead, who die in the Lord from henceforth." Evidently the blessing is to the members of the Christ now living.).
Również w roku 1883 Russell odwołał się do roku 1881:
„(...) wszystko zostało dane przed jesienią 1881 roku i był to czas, który odpowiadał końcowi siedemdziesiątego tygodnia proroctwa Daniela.Od tego czasu jesteśmy w czasie cierpliwego oczekiwania na naszą »przemianę« opisaną w wersecie 12. I oto jesienią 1881 roku po raz pierwszy mogliśmy przeczytać ze zrozumieniem słowa: »Błogosławieni umarli,którzy odtąd umierają w Panu«. Najwyraźniej błogosławieństwo jest dla żyjących obecnie członków Chrystusa. Ale pytamy, pod jakim względem śmierć będzie dla nas teraz błogosławieństwem? Odpowiadamy, że teraz nie będziemy spać, ale będziemy natychmiast obdarzeni naszymi niebiańskimi (duchowymi) ciałami, będąc zmienieni w jednej chwili, porzucając wszystko, co ludzkie i ziemskie i przyoblekając się w nasz niebiański stan” (ang. Strażnica kwiecień 1883 s. 475 [reprint]).
Tak więc w latach 1879-1883 konkretny rok 1878 nie był wymieniany w kwestii zmartwychwstania. Pierwsze pewne świadectwo o tej dacie pochodzi z roku 1884, kiedy wspomniano, że ta nauka obowiązuje już od roku 1878.
Później Russell zamieścił rok 1878 w swoich Wykładach Pisma Świętego wydanych w roku 1889 i 1891 (wydawane do roku 1927):
„Rok Pański 1878, będący równoległością z Jego objęciem władzy i autorytetu w czasie figury, jasno zaznacza nam czas aktualnego objęcia władzy Króla królów, przez naszego obecnego, duchowego i niewidzialnego Pana – czas, w którym obejmie on wielką władzę i zacznie rządzić, a co proroctwo utożsamia ze zmartwychwstaniem Jego wiernych i z rozpoczęciem się ucisku i gniewu nad narodami” (Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 267).
„Podczas gdy zmartwychwstanie Kościoła musi zajść w czasie tego »końca« czyli »żniwa« (Obj. 11:18), to z drugiej strony całkiem rozsądną będzie rzeczą i zupełnie w zgodzie z Pańskim planem, jeżeli przyjmiemy, iż z wiosną roku 1878 wszyscy święci apostołowie i inni »zwycięzcy« wieku Ewangelii, którzy spali w Jezusie, zostali wskrzeszeni do natury istot duchowych i uczynieni na wzór i podobieństwo ich Pana i Mistrza” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 257).
„(...) mieli spać czyli czekać na zmartwychwstanie dopiero w przyszłości. Dzięki Bogu nie potrzebują czekać! Życiodawca jest obecnym i od roku 1878, kiedy objął swą wielką władzę, żaden ze świętych Jego członków nie śpi już więcej. Wobec tego dla wszystkich »nóg«, które od tej daty umierają, moment śmierci jest natychmiastową zmianą. Umierają jako ludzie i na podobieństwo ludzi, ale w tej samej chwili stają się podobni Panu, jako uwielbione, duchowe istoty” (jw. s. 263-264).
Rok 1875 – czy nadal obowiązywał do roku 1881?
Wróćmy teraz do pierwszej wymienionej daty zmartwychwstania, to znaczy do roku 1875. Otóż mamy prawo uważać, że do roku 1881 Russell uznawał dane chronologiczne zawarte w książce pt. Trzy światy (1877), bo do tego czasu była ona rozprowadzana. Zapewniała też ona Russellowi częściowo fundusze na podróżowanie. Książka ta uczyła o zmartwychwstaniu w roku 1875. N. Barbour (1824-1905), współpracownik Russella, był jej współautorem i przedstawił tę naukę w czerwcu 1875 roku, co opisał wpierw w swoim czasopiśmie:
„Wierzę, że czas rozpoczęcia zmartwychwstania, czyli koniec 1335 dni, jest objawiony; i że zakończyły się one 14 lutego 1875 roku, i że nie wiemy, jak szybko może zakończyć się zmartwychwstanie, a rozpocząć przemienienie” (ang. Zwiastun Poranka czerwiec 1875 s. 13 – I do believe the time for the beginning of the resurrection, viz. the end of the 1335 days, is revealed; and that they ended Feb. 14th, 1875, and that we do not know how soon the resurrection may terminate, and translation begin.).
„Zmartwychwstanie. Teraz zamierzamy wykazać, że czas był odpowiedni, i dlatego zmartwychwstanie rozpoczęło się wiosną 1875 roku. Nie chodzi o zmartwychwstanie ogromnej masy ludzkości, która będzie wskrzeszona w ciele, w ziemskim, naturalnym lub zwierzęcym ciele, lecz o zmartwychwstanie tych, u których »sieje się ciało naturalne, a wskrzeszone bywa ciało duchowe«, i dlatego jest niewidzialne dla nas, jak aniołowie, albo jak sam Chrystus” (The Resurrection.We now purpose to show that the time was due, and therefore the resurrection began, in the spring of 1875. Not the resurrection of the great mass of mankind, who are to be raised in the flesh, with the earthy, natural, or animal body; but the resurrection of those who, "sown a natural body, are raised a spiritual body;" and therefore, as invisible to us as the angels, or as Christ himself. – The Three Worlds, and the Harvest of This World 1877 s. 108).
„Kiedy doszliśmy do siódmego miesiąca roku 1874, wówczas nie był to czas na zniechęcenie, gdyż wtedy przyszło światło na temat 1335 »dni«, wskazujące, że przeciągną się one do 14 lutego 1875 roku. I również, że między 14 lutego, kiedy zmartwychwstanie ma się zacząć, a 5 kwietnia, końcem żydowskiego roku religijnego, w którym to czasie Jubileusz, lub »czasy przywrócenia« się zaczną, było tylko pięćdziesiąt dni. Co nie mogło ponownie się zdarzyć, aż znowu nastanie nów księżyca 6 kwietnia, a ten kwiecień należy do roku przestępnego” (When we reached the seventh month of 1874, there was no time for discouragement as the light on the 1335 “days,” showing that they could be prolonged to Feb. 14th 1875, came out at that time. And also that between Feb. 14, where the resurrection would be due to commence, and April 5th, the end of the Jewish ecclesiastical year, at which time the Jubilee, or “times of restitution” would begin, was just fifty days. Which could not occur again until the new moon should come again on April 6th, and that April belong to a leap-year. Which would require the return of many, many cycles. – The Three Worlds, and the Harvest of This World 1877 s. 123-124).
„Niedługo też ukazała się książka pt. »Trzy światy«, o 196 stronicach, przygotowana wspólnie przez Barboura i przeze mnie, jako że mnie również dane było poświęcić jej nieco czasu i uwagi. Obydwa nasze nazwiska znalazły się na stronie tytułowej tej pozycji, pomimo tego, że zasadniczo została ona napisana przez Barboura. Chociaż nie była to pierwsza książka, która nauczała o restytucji, i nie pierwsza na temat proroctw czasowych, to jednak wierzymy, że była ona pierwszą, która połączyła ideę restytucji z proroctwami czasowymi. Ze sprzedaży tej książki i z mojej kieszeni pokrywane były wydatki związane z podróżowaniem itp.” (ang. Strażnica maj 1890 s. 4).
„Podczas tych doświadczeń, a raczej podczas walki o krzyż Chrystusowy, współpracowaliśmy ściśle z Patonem, który do lata 1881 był cennym pomocnikiem i obrońcą nauki o nadchodzących błogosławieństwach opartych na okupie złożonym za wszystkich na Kalwarii. Nakład książki »Trzy światy« był właśnie wyczerpany i wydawało nam się, że trzeba wydać albo inny nakład, albo nową książkę obejmującą te same zagadnienia. Paton zgodził się przygotować ją do druku, a Jones ofiarował się pokryć wszystkie koszta związane z jej wydaniem” (ang. Strażnica maj 1890 s. 5; por. ang. Strażnica, wydanie specjalne, 25.04 1894 s. 106-107).
Widać z powyższego, że przynajmniej do roku 1881 obowiązywał rok 1875, jako początek niewidzialnego zmartwychwstania.
Russell nigdy nie przeprowadził bezpośredniej polemiki z tą datą i nie ogłosił wprost, że rok 1878 zastępuje odtąd rok 1875. Po prostu wprowadził rok 1878, jako datę zmartwychwstania, po tym, gdy nie nastąpiło wtedy zabranie Russella i jego zwolenników do nieba. Rok 1875 został wtedy odstawiony i ‘zapomniany’.
Warto dodać, że Russell przejął z tej książki również kilka innych dat. Ujął je w swej chronologii zamieszczanej w Strażnicy. Później jedne z nich zostawił (1874, 1914), a inne po jakimś czasie zmienił, np. rok 1798 (czas końca), rok 1843 (koniec 2300 wieczorów i poranków) i właśnie rok 1875 (zmartwychwstanie).
Oczekiwanie na zabranie do nieba w roku 1878
W roku 1890 Russell przyznał się do tego, że początkowo oczekiwał zabrania do nieba w roku 1878 (tekst powtórzony w roku 1894, 1906 i 1916). Jednak, gdy to nie nastąpiło, stwierdził, że od roku 1878 rozpoczęło się niewidzialne zmartwychwstanie umierających oraz wskrzeszenie świętych pierwszego wieku. Nie powiedział, po jakim czasie pojawiła się ta nowa interpretacja. Wskazał jako dowód swój tom drugi (Nadszedł Czas), wydany w roku 1889:
„(...) my jeszcze trzymaliśmy się myśli, której trzymają się Adwentyści i rzeczywiście wszyscy chrześcijanie, że kiedyś żyjący święci będą raptownie i cudownie pochwyceni z ciałem i by odtąd być na zawsze z Panem (...) My wtedy nie wiedzieliśmy jak obecnie, że data 1878 roku oznaczała czas początku ustanowienia duchowego królestwa Bożego przez uwielbienie wszystkich, którzy już zasnęli w Chrystusie i że »przemiana« o której Paweł wspomniał (1 Kor. 15:51) ma nastąpić w chwili umierania dla całej tej opisanej klasy, zaczynając od tej daty przez okres żniwa, aż wszyscy żyjący członkowie – »nogi« ciała Chrystusowego będą przemienieni na sławne duchowe istoty. Gdy jednak w tej dacie nic nie zaszło co byśmy mogli zobaczyć, ponowne zbadanie tej sprawy pokazało mi, że nasz błąd polegał na tym, iż oczekiwaliśmy, że wszyscy żywi święci będą przemienieni od razu i bez umierania. Był to błędny pogląd utrzymywany przez całe nominalne chrześcijaństwo – jeden z tych, którego dotąd nie zauważyliśmy i nie odrzuciliśmy. Nasz obecny jasny pogląd jest rezultatem badań, które właśnie w ten sposób się zaczęły. (...) W ciągu obecnego Wieku Ewangelii umierający pozostawali w stanie nieświadomości, spali. Było to prawdą odnośnie wszystkich świętych, którzy zasnęli w Jezusie, aż do czasu, gdy On objął urząd Króla (Ap 11:17), co – jak wykazaliśmy (w Millennial Dawn, tom 2, s. 218-219) – stało się w 1878 r. W tym czasie Król nasz obudził wszystkich członków swego Ciała, czyniąc ich podobnymi do siebie” (ang. Strażnica maj 1890 s. 5; por. ang. Strażnica, wydanie specjalne, 25.04 1894 s. 103-104; ang. Strażnica 15.07 1906 s. 3823 [reprint]; ang. Strażnica 01.06 1916 s. 172]).
Rutherford później wspomniał, że Russell przeżył „wielkie doświadczenie, zanim on skorygował swoje poglądy” w kwestii roku 1878:
„Rok 1874 był łatwo wyśledzony.Rok 1878 był także ważną datą, który spowodował dla Brata Russella wielkie doświadczenie, zanim on skorygował swoje poglądy, tak jak są zanotowane w jego wydaniu »Przesiewania Żniwa,« w kwietniu 1894 roku. Wielu przypomina sobie »absolutną pewność« niektórych w rok 1914. Bezwątpienia Panu upodobało się okazywanie gorliwości przez wielu jego sług; ale czy oni mieli podstawę dowodów biblijnych na wszystko, czego się spodziewali, że miało nastać w owym roku? Bądźmy zatem ostrożni względem przepowiadania rozmaitych szczegółów” (Strażnica 01.03 1925 s. 72 [ang. 15.02 1925 s. 57]).
W roku 1995 Świadkowie Jehowy przypomnieli te dawne oczekiwania związane z rokiem 1878 i zamianę widzialnego zabrania do nieba na niewidzialne zmartwychwstanie zmarłych:
„Stąd też wysnuli jeszcze jeden wniosek – skoro chrzest i namaszczenie Jezusa jesienią 29 roku n.e. odpowiadają początkowi jego niewidzialnej obecności w roku 1874, to jego wjazd do Jeruzalem w charakterze Króla wiosną 33 roku n.e. wskazywałby, iż objął władzę jako Król w niebie na wiosnę roku 1878. Badacze spodziewali się otrzymać wówczas nagrodę niebiańską. Kiedy tak się nie stało, doszli do przekonania, że jeśli namaszczonym naśladowcom Jezusa ma przypaść razem z nim udział w Królestwie, więc musiało się wtedy rozpocząć zmartwychwstanie do życia duchowego dla tych, którzy zasnęli w śmierci” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 632).
Kolejne teksty dotyczące zabrania do nieba w roku 1878 zamieściliśmy w książce pt. Daty odrzucone i zmienione przez Świadków Jehowy (2022), w rozdziale Rok 1878 i jego znaczenie w nauce Towarzystwa Strażnica. Są wśród nich wspomnienia Russella i Towarzystwa Strażnica.
https://piotrandryszczak.pl/DatyOdrzucone4.html
Jak widzimy, oczekiwane widzialne zabranie do nieba w roku 1878 zastąpione zostało niewidzialnym zmartwychwstaniem. Tego niestety nikt nie mógł już zweryfikować. Koncepcji niewidzialnego zmartwychwstania swoich pomazańców Świadkowie Jehowy trzymają się do dziś.
Czy nauka o zmartwychwstaniu w roku 1878 pojawiła się w latach 1878-1879?
To zagadnienie powinniśmy opisać na początku tego artykułu, ale ponieważ Russell bardzo późno poruszył ten temat, więc zamieszczamy je na końcu.
Jeśli opisane po raz pierwszy w roku 1890 wydarzenia są w pełni prawdziwe, to okazuje się, że omawiana nauka pojawiła się bardzo wcześnie (patrz powyżej ang. Strażnica maj 1890 s. 5).
Mianowicie nowa koncepcja niewidzialnego zmartwychwstania w roku 1878 musiała pojawić się po tym, gdy nie nastąpiło zabranie badaczy adwentowych do nieba wiosną 1878 roku. Prawdopodobnie nie wprowadzono natychmiast tej nowej nauki (musiała nastąpić jakaś refleksja dotycząca doznanego zawodu), ale pojawiła się ona nie później niż w maju 1879 roku.
Dlaczego? Dlatego, że Russell twierdził, iż bezskutecznie przekonywał do nowej koncepcji swego współpracownika i współautora wspomnianej książki pt. Trzy światy (1877) Nelsona Barboura. Ostateczne ich rozstanie nastąpiło w maju 1879 roku, gdy pastor przestał być od czerwca współredaktorem Zwiastuna Poranka:
„Uważne zbadanie tej nauki rzuciło jaśniejsze światło na naszą drogę i było dalszym dowodem Pańskiego kierownictwa. Podczas gdy ja byłem w ten sposób prowadzony przez Pana do coraz jaśniejszych poglądów i nadziei, gdy starannie usiłowałem dopomagać też drugim, to wiosna 1878 roku nie była błogosławiona dla Barboura i wielu innych, którzy byli pod jego wpływem. Odrzucając to proste rozwiązanie przedstawione powyżej, Barbour uważał, że musi on z konieczności podać coś nowego, by pocieszyć żyjących świętych, że nie zostali zabrani wszyscy razem. Niestety! Niebezpieczne jest czuć zbyt wielką odpowiedzialność i starać się przedstawiać nowe światło” (ang. Strażnica maj 1890 s. 5 – So this re-examination showed further light upon the pathway and became a good cause for encouragement, as evidencing the Lord's continued leading. But while I was thus helped to clearer views and brighter hopes, and while I diligently endeavored to help others, the Spring of 1878 proved far from a blessing to Mr. Barbour and to many under his influence. Rejecting the plain, simple solution presented above, Mr. B. seemed to feel that he must of necessity get up something new to divert attention. And alas, how dangerous it is for any man to feel too much responsibility and to attempt to force new light.; por. ten sam tekstang. Strażnica, wydanie specjalne, 25.04 1894 s. 104).
„Po wielokrotnych próbach przekonania Barboura na podstawie Pisma Świętego Russell postanowił w końcu zerwać wszelkie powiązania ze Zwiastunem. Jego nazwisko jako zastępcy redaktora przestało się pojawiać w tym piśmie od czerwca 1879 roku. Miesiąc później 27-letni Russell zaczął wydawać czasopismo Strażnica Syjońska i Zwiastun Obecności Chrystusa” (Strażnica Nr 1, 1994 s. 20-21).
Być może jakąś zmianę nauki wskazywał poniższy tekst ze stycznia 1879 roku zamieszczony w Zwiastunie Poranka, gdy jeszcze Barbour z Russellem wydawali to czasopismo:
„W kwestii zmartwychwstania i żniwa wieku ewangelii nasze poglądy są nieco zmienione. Kiedy temat »żniwa« pojawił się po raz pierwszy, wiosną 1875 roku, przypuszczaliśmy, że żniwo oznacza zebranie wszystkich owoców wieku ewangelii, a zatem obejmuje umarłych w Chrystusie” (ang. Zwiastun Poranka styczeń 1879 s. 6 – On the resurrection and harvest of the gospel age, our views are somewhat modified. When the subjeet of “the harvest” first came out, in the spring of 1875, we supposed tlie harvest meant the gathering of all the fruit of the gospel age, and therefore included the dead in Christ.).
Rok 1878 – data uniwersalna za czasów C. T. Russella
Rok 1878 za czasów Russella ‘pełnił wiele funkcji’, zresztą tak, jak i inne jego daty (1874, 1875, 1881, 1910, 1914, 1915).
Ponieważ datę tę omawialiśmy tylko dla dwóch wydarzeń (zabranie do nieba i zmartwychwstanie), więc z kronikarskiego obowiązku wymieniamy skrótowo podawane znaczenia dla tego roku.
Zabranie do nieba
Omawiane powyżej.
Zmartwychwstanie niewidzialne pomazańców
Omawiane powyżej.
Królowanie Chrystusa
„Równoległość tego jak to już widzieliśmy wskazuje na rok 1874 jako na czas wtórej obecności naszego Pana, jako Oblubieńca i Żniwiarza, zaś na rok 1878 jako czas, w którym Pan objął urząd Króla królów i Pana panów – ale teraz jako duchowy Król, obecny we wszystkiej Swej władzy i potędze, chociaż niewidzialny dla ludzi” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 160).
„Wiara nasza, że Królestwo zaczęło się czyli weszło we władzę w kwietniu 1878 roku opiera się na tej samej podstawie co i nasza wiara w to, że Pan nasz zaczął być obecnym na ziemi w październiku 1874 roku i że w tym samym czasie rozpoczęło się żniwo” (jw. s. 258).
„Uważali jednak, że obecność Chrystusa już się rozpoczęła w roku 1874, że on sam zaczął panować z nieba w roku
Łaska dla Żydów przywrócona
„Musimy jednak pamiętać, że R. P. 1878 był dopiero zwrotnym punktem powrotu łaski Pańskiej dla cielesnego Izraela” (Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 245).
„(...) wszyscy Żydzi uznani za naturalne nasienie Abrahama, którzy mieli odrzucić Chrystusa, byli odsądzeni od łaski na przeciąg czasu od śmierci Chrystusa aż do roku 1878, kiedy to, chronologicznie, łaska Boża miała stopniowo do nich powrócić, a łuska ślepoty miała być zdjętą z ich oczu” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 279).
„Te zdumiewające obietnice nie wypełnią się w dwudziesto cztero godzinnym dniu, ale w ciągu dnia Tysiąclecia. Początek ich zaznaczył się w roku 1878, w rezultacie Berlińskiego Kongresu Narodów” (jw. s. 288; patrz też s. 286).
Odrzucenie Babilonu
„(...) teraz przyszło nagłe i bezlitosne odrzucenie Babilonu, a znikły na zawsze wszystkie łaski i nastąpił sąd – a takie właśnie odrzucenie miało nastąpić w 1878 roku” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 s. 166).
„Odrzucenie Babilonu (»Chrześciaństwa«) w roku 1878 było odrzuceniem masy powierzchownych wyznawców...” (jw. s. 196-197).
„(...) od chwili odrzucenia Babilonu, t. j. od 1878 roku, kiedy rozległo się wezwanie do opuszczenia tego systemu...” (jw. s. 207).
Paradoksem jest to, że dla Russella ważniejsi byli Żydzi niż chrześcijanie. Tych ostatnich Bóg rzekomo odrzucił w roku
Żniwo chrześcijańskie
„Zbadawszy to już, przekonaliśmy się, że rok 1878 był początkiem, a rok 1918 końcem tego 40 letniego okresu, zaś wszystkie szczegóły porządku i całości tego żniwa są wyobrażone w żniwie Wieku Żydowskiego, będącego jego figurą” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 s. 159).
„Praca żniwa zajmie czterdzieści lat, (licząc od czasu przygotowania roku 1874, zaś od czasu rozpoczęcia się żniwa 1878 r., czas ten skończył się na wiosnę R. P. 1918)” (Nadszedł Czas 1919 s. 165).
„Widzieliśmy, że okres obecności naszego Pana od 1874 do 1914, (względnie od 1878 do 1918) był »żniwem«, przeznaczonym na zebranie reszty członków, mających stanowić Oblubienicę, a przy końcu na czas ucisku i obalenie obecnych systemów, w przygotowaniu na nowe królestwo” (Walka Armagieddonu 1919 s. 762-763).
Z powyższego widzimy, jak bardzo zróżnicowane są teksty, które wskazywałyby na to, kiedy Russell zmienił rok 1875 na 1878. Obie daty dotyczyły zmartwychwstania, a ta druga pierwotnie wyznaczała czas zabrania do nieba, a nie wzbudzania ze śmierci do życia w niebie.
Zmiana daty wskrzeszenia zmarłych mogła nastąpić w latach 1878-1879, ale też w roku 1881 lub nawet w 1884. Lata 1878-1879 są najmniej wiarygodne i ‘udokumentowane’, gdyż opisane świadectwo pochodzi dopiero z roku 1890. Zresztą Strażnicę Russell zaczął wydawać od lipca 1879 roku, więc nie mógł początkowo na bieżąco opisywać wszystkich zmian swoich nauk.
Daje się też zauważyć, iż rok 1878 nabrał z czasem tak wielu znaczeń, że pewnie wielu uczniów Russella gubiło się w tych wyliczeniach. On sam zresztą uważał, że połowa jego wyznawców nie rozumie chronologii, którą on opracował, a w rzeczywistości przejął od innych:
„Tak samo względem chronologii. Zdaje mi się, że połowa braci nie mają tych przymiotów umysłu, któreby uzdolniły ich do wyrozumienia chronologii. Niektórzy z takich może gotowi by pomyśleć, że ponieważ nie mogą zrozumieć wszystkiego co napisane jest w drugim tomie o chronologii, nie będą nigdy świętymi. Nie miejcie tej obawy, drodzy przyjaciele. Ci, co mogą zrozumiewać sprawy chronologiczne, niechaj mają tę przyjemność; lecz ci co rozumieć nie mogą, niech się tym nie martwią” (Co kaznodzieja Russell odpowiadał na zadawane jemu liczne pytania 1947 [ang. 1917] s. 225).
Składam podziękowanie J. Romanowskiemu i K. Kozakowi za pomoc w tworzeniu tego tekstu.