Kościół Adwentystów Dnia Siódmego i jego polskie odłamy oraz inne wyznania uznające szabat
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego i jego polskie odłamy oraz inne wyznania uznające szabat
Na początku informujemy, którym wyznaniom poświęcamy uwagę w naszym tekście:
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
Kościół Chrześcijan Dnia Sobotniego
Zbory Boże Chrześcijan Dnia Siódmego
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny
Kościół Reformowany Adwentystów Dnia Siódmego
Międzynarodowe Stowarzyszenie Misyjne Adwentystów Dnia Siódmego – Trzecia Część
Chrystianie Dnia Siódmego – Adwentowe Zbory Domowe (Filadelfia)
Kościół Adwentystów Odpocznienia Sabatu
Dom Izraela Polania
Jednota Braci Polskich
Gorzowskie Centrum Biblijne
Wspólnota Judeo Mesjańska
Społeczność Mesjańska „Szalacheni” w Koszalinie
Baptyści Dnia Siódmego
Mesjańska Wspólnota Domowa
Wydawnictwa publikujące dzieła E. G. White i inne książki związane z Kościołem Adwentystów Dnia Siódmego
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego (KADS) wyłonił się z upadającego ruchu W. Millera (1782-1849), który oczekiwał na powrót Chrystusa w latach 1843-1844. Ten baptysta z USA rozpropagował wyliczenie dotyczące 2300 wieczorów i poranków. Wielu dzisiejszym adwentystom wydaje się, że to on był „wynalazcą” nauki o roku 1843 i wyliczenia 2300 wieczorów i ranków (później data zmieniona na rok 1844). Okazuje się jednak, że pomysłodawcą tej daty był John Aquila Brown w roku 1810 (kilka lat przed zastosowaniem jej przez W. Millera).
Te zagadnienia opisaliśmy szerzej w książce pt. Jak w Towarzystwie Strażnica ‘rodziła się’ koncepcja niewidzialnego przyjścia Chrystusa i nauka o roku 1914? (2020).
Po zawodzie lat 1843-1844 nastąpił podział ruchu zorganizowanego przez Millera. Badacz Pisma Świętego J. Skorupiński podaje, że już około roku 1855 wykształciło się 25 różnych grup adwentystyczno-badackich:
„Od daty 22 października zaczęły się poważne podziały. Ruch Millerowski rozpadł się na różne grupy z odmiennymi tendencjami Około 1855 r. było już 25 podziałów. Co do br. Millera, to on nie przyłączył się do żadnego nowego ruchu” (Świt Królestwa Bożego i Wtórej Obecności Jezusa Chrystusa Nr 1, 1987 s. 33, art. Od Brata Millera do Brata Russella. Okres od 1818-1874 roku, J. Skorupiński, wyd. Stowarzyszenie Badaczy Pisma Świętego).
Te dawne grupy adwentystyczne albo upadły, albo dały początek późniejszym wyznaniom adwentystycznym i badackim. Niektóre z nich istnieją do dziś.
Tak więc początki szeroko pojętego adwentyzmu pomillerowskiego sięgają roku 1844. Natomiast ukonstytuowanie się największego z nich wyznania, to znaczy Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, nastąpiło w roku 1863. Do znanych zwolenników i współpracowników W. Millera zaliczyć można późniejszą prorokinię tego kościoła Ellen G. Harmon (1827-1915), a po ślubie z Jakubem White (1821-1881), znaną jako Ellen G. White. Oczekiwała ona i gorliwie rozgłaszała przyjście Pana w roku 1843 i 1844:
„W marcu 1840 r. przybył do Portland w Stanie Maine Wiliam Miller przeprowadzając odczyt na temat drugiego przyjścia Jezusa. (...) Wraz z moimi przyjaciółmi uczestniczyłam w tych zgromadzeniach. Mówił o proroctwach z dokładnością, która trafiała do serc słuchaczy” (Życie i działanie Ellen G. White Kowale 2005 s. 20).
„W latach 1840 i 1842 brała udział, wraz z innymi członkami swej rodziny, w zebraniach millerystów organizowanych w mieście Portland. Z zainteresowaniem przyjęła poglądy adwentowe głoszone przez Williama Millera i jego współpracowników, z ufnością oczekując powrotu Zbawiciela, najpierw w roku
„Wraz z pozostałymi millerystami E. G. Harmon przeżywała w roku 1844 zawód oczekiwania na przyjście Pańskie” (Adwentyzm Z. Łyko, Warszawa 1970, s. 141).
Pomimo tego E. White tak podsumowała tamten okres:
„Wierzyłam głęboko w słowa wymawiane przez sługę Bożego i bardzo raniło moje serce gdy sprzeciwiano się im lub z nich żartowano. Często uczestniczyłam w nabożeństwach i wierzyłam, że Jezus wkrótce przyjdzie na obłokach niebieskich i bardzo chciałam być przygotowaną na spotkanie z nim” (Świadectwa dla zboru I E. G. White, bez daty wydania [ang. wyd. 4, 1947], s. 22).
„Ruch adwentowy rozwijający się w latach 1840-1844 był wspaniałym objawieniem mocy Bożej; poselstwo pierwszego anioła zostało zaniesione do każdej stacji misyjnej w świecie” (Wielki bój E. G. White, 1983, s. 472 [ed. 2002 PDF s. 422].
Co nastąpiło w życiu E. White po zawodzie lat 1843-1844?
Podobno objawił się u niej charyzmat proroczy:
„W dwa miesiące po przeżytym rozczarowaniu Ellen G. Harmon otrzymała pierwsze widzenie, które dodało wierzącym w Portland, w stanie Maine, nowej otuchy i które również zostało przyjęte jako światło z nieba” (Adwentyzm Z. Łyko, Warszawa 1970 s. 36).
Właśnie wtedy ona i jej zwolennicy wpadli na nowy pomysł. W roku 1844 Chrystus nie przyszedł na ziemię, lecz przemieścił się niewidzialnie z jednego miejsca w niebie na drugie:
„Problem świątyni był kluczem do odkrycia tajemnicy rozczarowania z roku 1844. (...) Chrystus nie przyszedł na ziemię, jak tego oczekiwano, lecz wszedł – jak zapowiada starotestamentowa służba ofiarnicza – do miejsca najświętszego świątyni Boga w niebie” (Wielki bój E. G. White, 1983, s. 327-328).
„Ale w wyznaczonym czasie oblubieniec nie przyszedł – jak się spodziewano – na ziemię, lecz do Sędziwego, na uroczystość weselną, na przyjęcie swego królestwa” (jw. s. 330).
„W czasie wskazującym na sąd, tj. po upływie 2300 dni w roku 1844, rozpoczęło się dzieło badania i wymazywania grzechów ludu Bożego. Wszyscy, którzy kiedykolwiek przyjęli imię Chrystusa, podlegają dokładnemu badaniu. Zarówno żyjący jak i umarli mają być sądzeni według zapisów w księgach, czyli według ich uczynków. Grzechy, za które nie pokutowano i których nie zaniechano, nie będą przebaczone ani wymazane z ksiąg, lecz będą świadczyły przeciwko grzesznikowi w dniu Pana” (jw. s. 376).
Bardzo podobnie postąpił później C. T. Russell (1852-1916), założyciel Towarzystwa Strażnica, który wydarzenia związane z Chrystusem również przeniósł w sferę niewidzialną i niesprawdzalną:
„W połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia brat Russell i ci, którzy razem z nim sumiennie badali Pismo Święte, zrozumieli, że gdy Pan powróci, będzie niewidoczny dla oczu ludzkich” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 132).
Nie będziemy tu omawiać szczegółowo osoby E. White i dlatego odsyłamy zainteresowanych do artykułów na jej temat, także porównujących ją z C. T. Russellem:
Fałszywe proroctwa E. G. White
Prorokini E. G. White i pastor C. T. Russell – podobieństwa i różnice w życiu, naukach i działaniu (cz. 1-2)
Oczekiwania adwentystów i Towarzystwa Strażnica powiązane z datami 1844 i 1914 oraz reinterpretacja wydarzeń związanych z nimi
Czy adwentyści będą znać „dzień i godzinę” powrotu Pana?
Adwentyści dnia siódmego i Świadkowie Jehowy – niektóre podobieństwa i różnice w ich naukach (cz. 1-4)
Czasy końca” według adwentystów i Towarzystwa Strażnica
2300 wieczorów i poranków w naukach adwentystów i Świadków Jehowy
Czy E. White była „fałszywą prorokinią”? Jak adwentyści bronią swoją liderkę poprzez osobę św. Pawła
Książka pt. Jak w Towarzystwie Strażnica ‘rodziła się’ koncepcja niewidzialnego przyjścia Chrystusa i nauka o roku 1914? (2020).
Zanim rozpoczniemy omawiać inne wyznania adwentystyczne, które są odłamami od Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, przedstawiamy niektóre ważne nauki tego wyznania:
wiara w Trójcę Świętą, choć Jezus jest zarazem archaniołem Michałem (patrz np. Apokalipsa A. Godek, Warszawa 1988, s. 195);
wiara w to, że rok 1798 jest początkiem czasów ostatecznych (patrz np. Apokalipsa A. Godek, Warszawa 1988, s. 286);
wiara w to, że rok 1844 jest najważniejszą datą dla chrześcijaństwa (patrz powyżej);
wiara w to, że dziś obowiązuje podział na pokarmy czyste i nieczyste;
wiara w to, że cotygodniowy odpoczynek szabatu obowiązuje chrześcijan;
zwalczanie w niedzieli, jako pogańskiego dnia Słońca;
zwalczanie biblijnej nauki o duszy nieśmiertelnej (Ap 6:9-11);
zwalczanie biblijnej nauki o piekle (Mt 25:41, Łk 16:23-25).
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego w Polsce w roku 2020 miał 9838 wyznawców i 146 zborów (MałyRocznik Statystyczny Polski 2021).
Trochę inne dane podaje Wikipedia w rozbiciu na dwie grupy:
„Według danych Kościoła za rok 2017 wspólnota ta zrzeszała 5796 ochrzczonych wiernych, a licząc łącznie z dziećmi i sympatykami ok. 9660 w 145 zborach”.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Adwentyst%C3%B3w_Dnia_Si%C3%B3dmego_w_RP
Natomiast na świecie w roku 2018 było 21 400 000 ochrzczonych wyznawców KADS.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Adwentyst%C3%B3w_Dnia_Si%C3%B3dmego
Oto oficjalna strona internetowa KADS:
Jak ważną rolę odgrywa E. White w wierzeniach adwentystów pokazuje poniższy fragment:
„Artykuły – Nie piszę ani jednego artykułu w gazecie wyrażającego jedynie moje własne poglądy. Są one tym, co Bóg otworzył przede mną w widzeniu – drogocennymi promieniami światła świecącymi od tronu. – Testimonies for the Church V,
Na świecie istnieją zapewne setki odłamów Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego. Często są to grupy małe i lokalne. Takie zbory zamierają czasem wraz ze śmiercią założyciela i wykruszaniem się członków. Podobny przypadek mamy odnotowany też w Polsce (patrz poniżej).
W naszym zestawieniu skupiamy się tylko na polskich odłamach adwentystycznych, choć niektóre z nich powstały w innych krajach.
Kościół Chrześcijan Dnia Sobotniego
Kościół Chrześcijan Dnia Sobotniego (KChDS) wyodrębnił się z Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Polsce w latach 1932/1933 (obecna nazwa od roku 1961). Jak podaje Wikipedia, „czołowym przywódcą wyłonionej nowej wspólnoty był Alfred Kube z Bydgoszczy, który był też przeciwny uznawaniu Ellen White za prorokinię”.
Po odrzuceniu wskazanej prorokini i roku 1844 właściwie niewiele łączy chrześcijan sobotnich z adwentystami. Głównie nauka o szabacie i pokarmach czystych i nieczystych są im wspólne. Chrześcijanie sobotni odrzucają Trójcę Świętą, nawiązując do nauk pionierów adwentyzmu. Wolno pić im herbatę i kawę, w przeciwieństwie do adwentystów. Używają też do Wieczerzy Pańskiej wina, a nie soku, jak KADS.
Zmieniali też sukcesywnie nazwę swego kościoła, by odciąć się od adwentystów:
Autonomiczne Zbory Adwentystów Dnia Siódmego (1933);
Zjednoczeni Ewangeliczni Chrześcijanie Dnia Siódmego (1936);
Kościół Chrześcijan Dnia Sobotniego (1961).
Kościół ten nadal jest w pewien sposób łączony z adwentystami, gdyż wyłonił się z nich. Na dodatek zajmuje się on wydawaniem po polsku licznych publikacji krytycznych i polemicznych, wydanych na zachodzie przez byłych prominentów adwentystycznych (np. Życie E. G. White – obalenie jej twierdzeńD. M. Canright, tłum. R. Kosowski, Bielsko-Biała 2001). Sporą część członków tego kościoła stanowią byli adwentyści.
Kościół Chrześcijan Dnia Sobotniego w roku 2020 miał 314 wyznawców i 17 zborów (plus kilka placówek) (MałyRocznik Statystyczny Polski 2021).
Najwyższą liczbę wyznawców, jaką odnotowano dotychczas, to 540 osób w roku 1989 (GUS Wyznania religijne w Polsce w latach 2015–2018).
Kościół należy do Światowej Federacji Kościołów Chrześcijan Dnia Sobotniego, istniejącej od roku 1994, która zrzesza podobne wyznania z kilku państw.
Wikipedia informuje też o istnieniu odłamu od Kościoła Chrześcijan Dnia Sobotniego:
„W roku 1989 zbór w Brennej wraz z kilkoma innymi dążąc do przywrócenia autonomii na bazie której wyrosła ta społeczność w latach 30. XX wieku, odłączyły się od KChDS tworząc nową społeczność o nazwie Zbory Boże Chrześcijan Dnia Siódmego. Zbór w Brennej później powrócił, jednak nowa społeczność rozwinęła się i nadal funkcjonuje”.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Chrze%C5%9Bcijan_Dnia_Sobotniego
Wspomniany odłam omawiamy poniżej w tym samym rozdziale.
Oficjalny adres internetowy KChDS:
Wydawnictwo KChDS, Duch Czasów, opublikowało w przeszłości po polsku dwie książki demaskujące prorokinię E. G. White. Napisane zostały one przez byłego adwentystę Waltera Rea (życiorys: https://en.wikipedia.org/wiki/Walter_T._Rea ):
Niewinne kłamstwo W. Rea (Bielsko-Biała 1992), opublikowana:
https://dokumen.tips/documents/walter-rea-niewinne-klamstwo.html
Reakcje na Niewinne kłamstwo W. Rea (Bielsko-Biała 1993), opublikowana:
http://www.kchds.pl/niewinne_klamstwo/reakcje_na_niewinne_klamstwo.pdf
Prócz tego wydawnictwo to opublikowało kilka innych opracowań dotyczących adwentyzmu i E. G. White:
Życie E. G. White – obalenie jej twierdzeńD.M. Canright;
http://ellenwhite.dekalog.pl/przeciw/zycie_egw.htm
Jarosze do Nieba?Oskar Hoenicke;
Co sądzić o Ellen G. White i jej widzeniach?S. Kosowski;
Ruch Williama Millera – zły początek złych doktrynS. Kosowski;
Świątynia ziemska, jako symbol Świątyni NiebieskiejS. Kosowski;
Oczyszczenie Niebieskiej ŚwiątyniS. Kosowski;
Sądy Boże nad ludzkością, S. Kosowski;
Najwyższy Kapłan według porządku MelchisedekaS. Kosowski;
Prorok Daniel, a świątyniaS. Kosowski.
W czasopiśmie KChDS pt. Duch Czasów pisano również wielokrotnie o byłym adwentystycznym uczonym D. Fordzie (1929-2019) z Australii (publikowano też jego teksty):
https://en.wikipedia.org/wiki/Desmond_Ford
Zbory Boże Chrześcijan Dnia Siódmego
Wikipedia zawiera hasło Zbory Boże Chrześcijan Dnia Siódmego, choć podaje, że używana jest też inna nazwa dla tej grupy, a mianowicie Mesjańskie Zbory Boże (Dnia Siódmego).
Wyznanie to nie ma wiele wspólnego z Kościołem Adwentystów Dnia Siódmego (poza święceniem soboty i nauką o pokarmach nieczystych), bo wywodzi się ono z Kościoła Chrześcijan Dnia Sobotniego:
„Mesjańskie Zbory Boże (Dnia Siódmego) wyodrębniły się z Kościoła Chrześcijan Dnia Sobotniego w 1989 roku dążąc do większej autonomii zborów, która cechowała tę społeczność w latach 1933–1961. Jako nowy ruch ewangeliczny Zbory Boże zarejestrowane zostały we wrześniu 1991 r. pod nazwą Zbory Boże Chrześcijan Dnia Siódmego”.
„W 2016 roku wyznanie liczyło w Polsce 146 wiernych w 7 zborach”.
Natomiast w roku 2019 liczyło ono 123 wiernych i 3 zborach (Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2020).
Poza odrzucaniem Trójcy Świętej, wyznanie to określa się jako unitariańskie, a więc odrzucające preegzystencję Chrystusa. To je odróżnia od Kościoła Chrześcijan Dnia Sobotniego (uznaje on preegzystencję Chrystusa).
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zbory_Bo%C5%BCe_Chrze%C5%9Bcijan_Dnia_Si%C3%B3dmego
Wyznanie to od roku 1996 utrzymuje kontakty z kościołem z USA wywodzącym się z ruchu adwentystycznego, w którym prorokinią była E. White. Chodzi o Kościół Boży Dnia Siódmego (ang. Church of God (Seventh Day)), który odrzucił jej objawienia. Ma on 300 000 wiernych.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Bo%C5%BCy_Dnia_Si%C3%B3dmego
Oficjalny strona internetowa omawianego wyznania:
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny
Wikipedia tak oto przedstawia omawiany kościół:
„Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny, tzw. adwentyści reformowani, (ang. Seventh Day Adventist Reform Movement, w skrócie SDARM) – międzynarodowa organizacja religijna licząca w 2019 około 45 tysięcy wiernych w ponad 130 krajach świata, z czego w Polsce 35 osób i 6 duchownych w 1 zborze”.
W roku 1992 kościół ten w naszym kraju miał 120 członków (GUS Wyznania religijne w Polsce w latach 2015–2018). Dziś, jak widać, utracił wielu członków.
W Polsce spotyka się to wyznanie też pod nazwą Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Poruszenie Reformacyjne.
Prawnie istnieje ono pod jeszcze inną nazwą, jak podaje Wikipedia:
„Ruch Reformacyjny jest od roku 1990 wpisany do Rejestru Kościołów i Związków Wyznaniowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji RP pod nr 48, z początku pod źle przetłumaczoną nazwą »Społeczność Adwentystów Dnia Siódmego Poruszenie Reformacyjne«, a obecnie »Adwentyści Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny«, co jest poprawnym tłumaczeniem oryginalnej nazwy wspólnoty: »Seventh Day Adventist Reform Movement«”.
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny swoimi naukami o wiele bardziej nawiązuje do KADS niż KChDS. Przede wszystkim uznaje Trójcę Świętą i E. White za prorokinię.
W kościele tym nakazany jest wegetarianizm dla wszystkich członków. Natomiast w KADS dotyczy on tylko pastorów:
„Wszystkich członków obowiązuje dieta wegetariańska. Kościół czynnie popiera i propaguje wegetarianizm na całym świecie (m.in. poprzez wydawanie literatury oraz w swoich placówkach)”.
Jak podaje Wikipedia, kościół ten wyłonił się z KADS w roku 1914 w związku ze służbą wojskową, ale zaistniał samodzielnie w roku 1925:
„Odmawiający służenia w armii członkowie Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego ostatecznie zostali wykluczeni z Kościoła. Z tej przyczyny wykluczono ponad 2000 członków Kościoła z Niemiec. Również w innych krajów Europy istniały niewielkie grupy, które odmówiły służby wojskowej. Po zakończeniu wojny, próby pojednania między wykluczonymi a Kościołem, mające miejsce w latach 1920 i 1922 zakończyły się niepowodzeniem. Z tego względu w dniach 14–20 lipca 1925 r. podczas pierwszej sesji Generalnej Konferencji w Gocie (Niemcy) Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny został oficjalnie zorganizowany jako odrębna organizacja religijna”.
Tak więc także stosunek do służby wojskowej różni oba wspomniane kościoły adwentystyczne.
Wyznanie to w Polsce posiada swoją stronę internetową, na której pisze o sobie następująco:
„W Polsce, Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny był społecznością działającą legalnie od 1925 r. W okresie międzywojennym rozwój naszego wyznania był bardzo dobry, aż do wybuchu II wojny światowej, kiedy to Kościół został rozwiązany przez władze niemieckie. Lata okupacji niemieckiej były dla członków zdelegalizowanego Kościoła wielkim doświadczeniem, ponieważ mimo nakazu rodzice nie posyłali w sobotę dzieci do szkół, za co byli skazywani na wysokie kary pieniężne lub więzienie. Dochodziło nawet do tego, że dzieci były odbierane rodzicom. Za odmowę używania niemieckiego pozdrowienia, święcenie soboty, odmawianie pracy w sobotę oraz nie uczestniczenie w służbie wojskowej, adwentyści reformowani wysyłani byli do obozów koncentracyjnych i na śmierć. Wśród wielu, którzy oddali swe życie, śmierć poniósł także ówczesny przewodniczący Kościoła w Polsce – Stanisław Rohloff, zamęczony w obozie koncentracyjnym w Mauthausen. Więcej świadectw męczenników reformacyjnych znajdziesz w Pamiętniku. W latach 1945—1949 działalność naszego Kościoła była tolerowana, jednak już w 1950 roku została zakazana. Powodem było nie uczęszczanie dzieci w sobotę do szkoły oraz konsekwentna odmowa służby wojskowej. Wynikiem niepodporządkowania się zaleceniom władz było aresztowanie kierownictwa Kościoła w 1951 i 1963 roku. W okresie Polski Ludowej adwentyści reformowani prowadzili działalność podziemną. Od 1990 roku jesteśmy Kościołem ponownie uznanym przez władze państwowe...”
Kościół Reformowany Adwentystów Dnia Siódmego
Wikipedia tak oto przedstawia kolejny kościół adwentystyczny:
„Międzynarodowe Stowarzyszenie Misyjne Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny – kościół chrześcijański o zasięgu międzynarodowym, zarządzany przez Generalną Konferencję. W Polsce wyznanie to zostało zarejestrowane jako Kościół Reformowany Adwentystów Dnia Siódmego w Polsce i pod taką nazwą jest znane. W 2013 roku w Polsce liczyło 32 członków w 3 zborach”.
Wyznanie to wyłoniło się w zachodniej Europie w roku 1948 w wyniku podziału wewnątrz Ruchu Reformacyjnego, który oderwał się od KADS już w roku 1914:
„Międzynarodowe Stowarzyszenie Misyjne Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny zrzesza mniej członków, choć same uważa się za prawowitego spadkobiercę prawdziwego Ruchu Reformacyjnego, zaś organizację Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny za rebeliancką i odszczepieńczą. Ruch Reformacyjny postrzega członków Międzynarodowego Stowarzyszenia Misyjnego jako »braci odłączonych«”.
Nauka tego kościoła nie różni się od omawianego wcześniej wyznania reformacyjnego:
„Zarówno nauka, jak i organizacja Międzynarodowego Stowarzyszenia Misyjnego Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny jest identyczna, jak w Kościele Adwentystów Dnia Siódmego Ruch Reformacyjny. Wynika to z faktu, iż przez ponad 25 lat te Kościoły były jedną i tą samą organizacją opartą na wspólnych doświadczeniach i dziedzictwie wiary”.
Kościół ten w Polsce w roku 2018 miał tylko 29 członków i trzy zbory (GUS Wyznania religijne w Polsce w latach 2015–2018).
Od lat 90. XX wieku nigdy nie osiągnął on liczby 35 członków.
Nie podano też, kiedy pierwsi wyznawcy tego kościoła pojawili się w naszym kraju.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Reformowany_Adwentyst%C3%B3w_Dnia_Si%C3%B3dmego
Wyznanie to prawdopodobnie nie posiada w Polsce strony internetowej.
Oto adres internetowy centrali światowej tego wyznania:
Jak podaje Wikipedia, kościół ten reprezentowany jest w ponad 100 krajach.Ma około 35 000 członków, a ponad 73 000 wiernych uczestniczy w cotygodniowych nabożeństwach.
https://en.wikipedia.org/wiki/International_Missionary_Society
Międzynarodowe Stowarzyszenie Misyjne Adwentystów Dnia Siódmego – Trzecia Część
Wydaje się, że Wikipedia nie ma pełnych informacji, podając, że omawiane Międzynarodowe Stowarzyszenie Misyjne Adwentystów Dnia Siódmego – Trzecia Część ma w Polsce nadal dwóch członków. Podobno żaden z nich już nie żyje, a wydawnictwo tej grupy już nie istnieje (nie istnieje też od kilku lat strona internetowa tego ruchu):
„W Polsce historia adwentystów trzeciej części, podobnie jak i macierzystych adwentystów reformowanych, sięga okresu tuż po I wojnie światowej. Stowarzyszenie Adwentystów Trzeciej Części, znane w polskim środowisku adwentystycznym już od okresu międzywojennego pod przezwiskiem bachowcy (od nazwiska założyciela) lub rogolowcy i spychałowcy (od nazwisk polskich przywódców ruchu), rozwijało się szczególnie na Śląsku. Jego członkowie rekrutowali się zarówno spośród byłych członków Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego, jak i spośród adwentystów reformowanych. Już w 1927 r. przywódcą ruchu był starszy zboru Józef Rogala, zamieszkały we wsi Kowale (nr 9), gdzie do dziś znajduje się centrala i kaplica liczącego już tylko dwóch członków ruchu Trzeciej Części. Po śmierci polskiego starszego zboru, Oskara Rogola, działalnością stowarzyszenia kieruje Józef Rogol”.
W roku 2014 Józef Rogol zmarł.
Oto dawny adres strony internetowej: www.testimonex-rogol.pl
Wyznanie to posiadało wydawnictwo Testimonex. Wydrukowało ono wiele publikacji, których nie wydał po polsku KADS (np. Życie i działanie Ellen Gould White 1996 [ang. 1915]). Oto fragment z Wikipedii:
„Stowarzyszenie Adwentystów Trzeciej Części znane jest polskiemu środowisku adwentystycznemu głównie dzięki jego aktywnej działalności wydawniczej. Wydawnictwo »Testimonex«, należące do adwentystów trzeciej części, przetłumaczyło i wydało w języku polskim wszystkie ważniejsze książki Ellen G. White, spośród których wiele nie ukazało się dotychczas nakładem wydawnictwa »Znaki Czasu« [KADS]. Jednym z większych przedsięwzięć było przełożenie na język polski wszystkich dziewięciu tomów Świadectw dla Zboru, które dotychczas ukazały się jedynie nakładem wydawnictwa »Testimonex«”.
Wydawnictwo to już nie istnieje:
https://e-isbn.pl/IsbnWeb/start/publisher.html?publisherId=1000009981
Ruch ten wyłonił się w roku 1918. Odrzucał naukę o Trójcy Świętej, której bronił KADS. Zarzucał też odstępstwo wszystkim adwentystycznym kościołom wywodzącym się od E. White:
„Podobnie jak macierzysty Ruch Reformacyjny, stowarzyszenie podziela pogląd o »odpadnięciu od prawdy« Kościoła Adwentystów [KADS] wskutek przyzwolenia na odbywanie służby wojskowej i łamanie, jego zdaniem, przykazania o świętowaniu sabatu, usprawiedliwiane przez przywódców tego Kościoła, ponadto stwierdzając »odpadnięcie od prawdy« samych adwentystów reformowanych, którzy, choć zdaniem stowarzyszenia sprzeciwili się błędom Kościoła Adwentystów w momencie kryzysu, sami także popadli w inne herezje. (...) głównym ideologiem, uważanym także za założyciela wyznania, stał się Josef Bach”.
Wymieniono też, w jakie „herezje” popadli adwentyści reformowani:
„W kolejnych latach krytyka adwentystów reformowanych ze strony adwentystów trzeciej części poszerzyła się o kolejne aspekty dotyczące łamania kolejnych przykazań dekalogu, w tym o rzekomą zmianę stanowiska Ruchu Reformacyjnego z unitariańskiego na trynitarne, oskarżanie przywódców Ruchu Reformacyjnego o cudzołóstwo i ponowne zawieranie małżeństw za życia poprzedniego małżonka oraz stanowisko adwentystów reformowanych w sprawie zdjęć i portretów, zezwalające na ich posiadanie, co zdaniem adwentystów trzeciej części stanowi pogwałcenie przykazania zakazującego sporządzania podobizn”.
Na świecie, a właściwie tylko w Europie, wyznanie to gromadzi około 1000 członków w pięciu krajach:
„Mimo kryzysów, Stowarzyszenie Adwentystów Trzeciej Części przetrwało do dnia dzisiejszego, licząc obecnie ok. tysiąca członków w Niemczech, Czechach, Polsce, na Ukrainie i w Rumunii. Nie istnieje Generalna Konferencja lub inna instytucja, grupująca adwentystów trzeciej części. Zbory, mimo autonomii, pozostają ze sobą w dobrych stosunkach i organizują doroczne konferencje międzynarodowe”.
Przynajmniej jedna z książek, opublikowana przez wydawnictwo Testimonex, ma podaną dodatkowo nazwę wydawcy Zjednoczenie Misyjne Adwentystów Dnia Siódmego III-Część (patrz Daniel i Objawienie U. Smith, Kowale 2009).
Chrystianie Dnia Siódmego – Adwentowe Zbory Domowe
Wyznanie Chrystianie Dnia Siódmego – Adwentowe Zbory Domowe nie jest zarejestrowane i skupia zaledwie kilkunastu członków. Nie podaje ono danych i nie stara się o rejestrację, by znaleźć się wśród kościołów i wyznań. Początkowo znane było jako Filadelfia i ten termin widnieje w jego adresie internetowym (patrz poniżej). Taki też tytuł ma czasopismo tej grupy, które ukazuje się od roku 2011. Podobno strona internetowa tego wyznania istnieje od roku 2008 i to by wskazywało na początek działania tej wspólnoty.
Obecnie na głównej stronie internetowej widnieje nazwa Chrystianie Dnia Siódmego – Adwentowe Zbory Domowe.
Wyznanie to odrzuca naukę o Trójcy Świętej, którą propaguje KADS.
Powołuje się ono na pionierów adwentyzmu, którzy w zdecydowanej większości odrzucali ją. Oto kilka zdań o tej grupie:
„Nasza społeczność Chrystian Dnia Siódmego jest kontynuatorem reformacji zapoczątkowanej przez pionierów Ruchu Adwentowego, który powstał jeszcze przed rokiem 1844 w czasie przebudzenia adwentowego. William Miller studiował dogłębnie Biblię i badał temat powrotu Chrystusa w powiązaniu z trójanielskim poselstwem. Potem dołączyli i inni pionierzy, tacy jak James i Ellen White, Joseph Bates, Uriah Smith, Hiram Edson, John Nevins Andrews, Charles Fitch, Joshua Vaughan Himes, Roswell F. Cottrell, Moses Hull, Daniel T. Bourdeau, Merritt E. Cornell, John Norton Loughborough, Loomis Crosier, Joseph Harvey Waggoner, Ellet J. Waggoner, Alonzo T. Jones, jak i wielu innych. Głęboko studiowali oni tematy dotyczące planu zbawienia objawionego nam w starotestamentowej służbie świątynnej. Gorliwie dociekali tego jakimi mamy być jeżeli chcemy żyć przed obliczem Bożym i ostać się w czasie powrotu Jezusa”.
http://www.filadelfiamedia.com/index.php
Grupa ta, prócz świętowania szabatu, wprowadziła obchodzenie Święta Namiotów.
Nauką charakterystyczną tego wyznania jest wyznaczenie daty powrotu Chrystusa na rok 2027:
„Z uwagi na fakt, że światło na temat powrotu Jezusa w 2027 roku otrzymaliśmy osiem lat temu, trudno byłoby teraz przedstawić je w całości i to w taki sposób, aby nie pominąć nawet najdrobniejszego szczegółu z tego poselstwa” (Filadelfia Nr 27, styczeń 2021 s. 5).
Patrz też jak wyżej s. 9, 15, 75, 103, 108, 118-119, 156.
http://filadelfiamedia.com/artykuly_pdf/filadelfia272021.pdf
Kościół Adwentystów Odpocznienia Sabatu
Wikipedia tak oto przedstawia kolejny kościół adwentystyczny:
„Kościół Adwentystów Odpocznienia Sabatu (ang. Sabbath Rest Advent Church, niem. Sabbatruhe Advent Gemeinschaft) – jeden z autonomicznych kościołów adwentystycznych, wywodzących się z grona wyznań protestanckich, działający w ponad trzydziestu krajach i grupujący około dwóch tysięcy członków. Został założony około 1950 roku przez byłego pastora Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego Fryderyka T. Wrighta, mającego inny pogląd co do nauki o grzechu i zbawieniu”.
[W rzeczywistości od roku 1950 rozpoczął się wewnątrz KADS „ruch odrodzenia”, a omawiany kościół powstawał na początku lat 60. XX w. (patrz Historia Kościoła Adwentystów Odpocznienia Sabatu 2002 s. 9-10)]
„Wyznawcy uznają pisma E. J. Waggonera i A. T. Jonesa za »najcenniejsze poselstwo« (to właśnie odróżnia ich od Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego). Siedzibą Kościoła jest niemiecka wioska Dickendorf. Przywódcą do 1990 był F. T. Wright, obecnie jest nim Andreas Dura”.
„Obowiązuje powszechny zakaz spożywania wszelkiego mięsa, alkoholu, tytoniu, narkotyków, kawy, herbaty, cynamonu a nabiał (jajka oraz mleko i jego przetwory) mogą być spożywane tylko od zwierząt hodowanych naturalnie, nigdy na farmie”.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Adwentyst%C3%B3w_Odpocznienia_Sabatu
W Polsce podobno mieszka kilku wyznawców tego kościoła, ale prawdopodobnie nie posiadają oni lokalnej strony internetowej. O istnieniu ich w naszym kraju świadczą wydane co najmniej dwie broszury w języku polskim (opublikowane w Niemczech):
Kościół Adwentystów Odpocznienia Sabatu – Wprowadzenie (12 stron);
Historia Kościoła Adwentystów Odpocznienia Sabatu 2002 (16 stron).
Oto oficjalna strona tego kościoła w Niemczech:
Inne wyznania święcące sobotę
Wprawdzie poniższe wyznania nie mają historycznie nic wspólnego z KADS, ale ponieważ uznają sobotę za dzień święty, dlatego zwięźle wspominamy je w naszym zestawieniu. Być może nie są to wszystkie grupy istniejące w Polsce. Kolejne, tak jak i te, mogą mieć tylko zasięg krajowy, regionalny lub ograniczony do jednego miasta. Niektóre skupiają tylko 2-3 rodziny lub mają pojedynczych wyznawców rozsianych po Polsce. Inne mogą nie mieć swoich stron internetowych, a informacje o ich istnieniu są bardzo skąpe (czasem tylko ‘poczta pantoflowa’ je przenosi, albo pasjonaci). Mało kto wie o ich istnieniu, a one same nie zabiegają o reklamę swoich wierzeń.
Dom Izraela Polania
Wyznanie Dom Izraela Polania ma 50 wiernych i uznaje szabat.
O swej zmienionej nazwie tak napisano na jego stronie:
„W lutym 2016 roku oficjalnie została zmieniona nazwa z Kościół Chrześcijański Nowe Życie na Dom Izraela Polania”.
https://polania.com.pl/kim-jestesmy/
Jednota Braci Polskich
Jak podaje Wikipedia, wspólnota Jednota Braci Polskich ma 260 wyznawców (2003) i uznaje szabat.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jednota_Braci_Polskich
Wydaje się, że po śmierci lidera tej grupy w grudniu 2018 roku, jej strona internetowa nie jest uzupełniana:
„Z wielkim smutkiem informujemy, że tego wieczora swój ziemski bieg zakończył nasz bratRobert Kisiel, przewodniczący Mesjańskiej Wspólnoty Braci Polskich”.
http://jbp.dekalog.pl/category/informacje (adres stał się nieczynny we wrześniu 2021 r.).
W tytule powyższej strony internetowej widnieją takie oto nazwy:
„Oficjalna strona zboru Mesjańskiej Wspólnoty Braci Polskich »Chrześcijanie« we Wrocławiu
Jednoty Braci Polskich”.
Gorzowskie Centrum Biblijne
Gorzowskiego Centrum Biblijnego nie wymienia Rocznik Statystyczny GUS. Nie ma ono też hasła na Wikipedii, ale posiada swoją stronę internetową:
Grupa ta podkreśla, że nie jest „wyznaniem” religijnym, ale stowarzyszeniem. Nie potrafi ona podać liczby swoich członków i sympatyków. Działa od czterech lat.
Wspólnota Judeo Mesjańska
Wyznania tego nie wymienia Rocznik Statystyczny GUS. Nie ma ono też hasła na Wikipedii. Grupa ta posiada swoją stronę internetową:
https://www.wspolnotamesjanska.pl/
Społeczność Mesjańska „Szalacheni” w Koszalinie
Wyznania tego nie wymienia Rocznik Statystyczny GUS.
Na stronie tej społeczności podano między innymi liczbę wiernych:
„Kultywując żydowską tradycję świąt jak również święcenia szabatu, sięgamy do ewangelicznego nauczania Słowa Bożego. (...) Na spotkaniach pojawiają się coraz to nowi ludzie i po dwóch latach grupa liczy około 20 osób”.
http://smkoszalin.info-technik.pl/index.php?option=com_frontpage&Itemid=1
Istnieje też na Wikipedii hasło poświęcone tej grupie:
Baptyści Dnia Siódmego
W Polsce Baptyści Dnia Siódmego posiadają swoją stronę internetową i zamieścili nawet na niej porównanie swych wierzeń z adwentystycznymi:
Różnice między baptystami dnia siódmego a adwentystami
https://baptysci.wordpress.com/
„Baptyści dnia siódmego zachowują szabat od niemal 400 lat. Nauczali o tym szczególnym dniu jako o błogosławieństwie, które Bóg ustanowił dla wszystkich ludzi, za co byli prześladowani. (...).
Adwentyści dnia siódmego dowiedzieli się prawdy o szabacie od baptystów dnia siódmego”.
„Nasza denominacja nie jest nowym ruchem religijnym. Jesteśmy jednym z najstarszych kościołów protestanckich na świecie. Historia baptystów dnia siódmego sięga roku 1617. Pierwszy zbór baptystów dnia siódmego powstał w 1651 r. w Anglii. Konferencja Generalna Baptystów Dnia Siódmego jest członkiem Światowego Związku Baptystycznego – ogólnoświatowej organizacji skupiającej baptystów z różnych krajów i tradycji”.
Polscy Baptyści Dnia Siódmego nie podają liczby swoich wiernych (podobno jest kilka osób, bez żadnych struktur kościelnych).
To im przede wszystkim adwentyści zawdzięczają święcenie szabatu, a nie „przebudzeniu adwentowemu” i wizjom prorokini E. White. Baptystów tych wspominamy też poniżej.
Mesjańska Wspólnota Domowa
Kolejną grupą święcącą szabat jest Mesjańska Wspólnota Domowa – Warszawa i okolice (wymieniany jest też Rzeszów). Jej blog istnieje od roku 2016. Prócz szabatu członkowie tego ugrupowania obchodzą siedem innych świąt ze Starego Testamentu (np. Dzień Trąbienia).
Wydawnictwa publikujące dzieła E. G. White i inne książki związane z Kościołem Adwentystów Dnia Siódmego
Prócz KADS (wydawnictwo Znaki Czasu) jest kilka wydawnictw, które publikują dzieła E. White i inne książki związane z tym kościołem.
Są to wydawnictwa związane z adwentystycznymi kościołami reformowanymi lub z osobami popierającymi E. White.
Wymienia je Wikipedia:
Lp. | Wydawnictwo | Kościół | Siedziba |
1. | Chrześcijański Instytut Wydawniczy „Znaki Czasu” | Kościół Adwentystów Dnia Siódmego | Warszawa |
2. | Wydawnictwo „Testimonex” | Międzynarodowe Stowarzyszenie Misyjne Adwentystów Dnia Siódmego Trzecia Część Zachariasza | Kowale k. Skoczowa |
3. | Wydawnictwo „Poselstwo Wyzwolenia” | niezależne | Cieszyn |
4. | Wydawnictwo „Prawda na Czas Obecny” | niezależne | Tychy |
5. | Hope International | niezależne | Kolonia |
6. | Fundacja „Źródła Życia” | Kościół Adwentystów Dnia Siódmego | Budy-Zasłona k. Mszczonowa |
7. | Wydawnictwo „Christ Media” | niezależne | Warszawa |
https://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_dzie%C5%82_Ellen_G._White#Wydawcy_w_j%C4%99zyku_polskim
Prócz tych siedmiu wydawnictw (w tym dwa należące do KADS), istnieją jeszcze co najmniej dwa, publikujące tego typu literaturę:
Nowe Spojrzenia
https://pl-pl.facebook.com/nowespojrzenia
Orion Plus
https://www.facebook.com/OrionPluspl/
KADS na swojej stronie internetowej umieścił niektóre dzieła E. White opublikowane przez tych wydawców.
https://m.egwwritings.org/pl/bibliography/
Widać z tego, że Adwentyści Dnia Siódmego nie mają w Polsce monopolu na wydawanie książek E. White.
Podsumowanie
Widzimy zatem, że na terenie Polski mieliśmy i mamy kilka wyznań, które powołują się na nauki E. White, uważaną przez Kościół Adwentystów Dnia Siódmego za prorokinię. Inne grupy, też ją uznające, są w naszym kraju mikroskopijne (po ok. 30 wiernych). Jednak w Europie dają się one zauważyć, bo mają tysięczne rzesze wyznawców. Zarzucają też one KADS w niektórych kwestiach odstępstwo od pierwotnej wiary adwentyzmu (np. uznawanie służby wojskowej, Trójcy Świętej, liberalizację diety).
Jeszcze kilka innych wyznań uznaje za dzień święty szabat, ale niewiele mają one wspólnego z E. White. Jedno z nich nawet zajmuje się zwalczaniem tej prorokini. Chodzi o Kościół Chrześcijan Dnia Sobotniego.
Grupy małych wyznań adwentystycznych w Polsce są jeszcze bardziej nikłe, wobec KADS, niż ugrupowania badaczy Pisma Świętego w stosunku do krajowej organizacji Świadków Jehowy.
Wydaje się, że proces kurczenia się jednych i drugich grup będzie nadal postępował. Z drugiej strony można sądzić, że mogą też powstawać kolejne ugrupowania, jeszcze mniejsze (rodzinne?), szczególnie ulokowane na stronach internetowych, tak jak ma to miejsce w przypadku grupy wydającej czasopismo Filadelfia. Nie wykluczamy, że dziś już takie istnieją.
Warto wskazać na jeszcze jeden problem. Otóż po przyglądnięciu się tak wielu grupom religijnym możemy stwierdzić, że Kościół Adwentystów Dnia Siódmego nie jest jedynym, który naucza o szabacie. Adwentyści w kwestii święcenia soboty, podobnie jak Świadkowie Jehowy w sprawie używania imienia Jehowa, próbują wskazywać na siebie, jako jedynych broniących szabatu. Ani nie mają oni monopolu na święcenie soboty ani nie są jedynymi, którzy uznają E. White za prorokinię.
Na zakończenie warto dodać, że na świecie istnieją inne prężne grupy adwentystyczne i sabatariańskie, które prawdopodobnie nie mają członków w naszym kraju.
Adwentystyczne:
Kościół Adwentystów Siódmego Dnia Stworzenia
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Adwentyst%C3%B3w_Si%C3%B3dmego_Dnia_Stworzenia
Dawidiańscy Adwentyści Dnia Siódmego (Rózga Pasterza)
https://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3zga_Pasterza
Zielonoświątkowi (Pentakostalni) Adwentyści Dnia Siódmego, czyli Kościół Adwentystów Obietnicy.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Adwentyst%C3%B3w_Obietnicy
Grupy Homoseksualne, czyli Międzynarodowe Braterstwo Adwentystów Dnia Siódmego.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Mi%C4%99dzynarodowe_Braterstwo_Adwentyst%C3%B3w_Dnia_Si%C3%B3dmego
Jeśli chodzi o wyznania uznające szabat za dzień święty, to na świecie jest bardzo wiele takich grup religijnych.
Najbardziej znaną są Baptyści Dnia Siódmego (ang. Seventh Day Baptists), których opisaliśmy powyżej.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bapty%C5%9Bci_dnia_si%C3%B3dmego
Patrz też na Wikipedii zbiór innych kościołów sabatariańskich:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kategoria:Chrze%C5%9Bcija%C5%84ski_sabatarianizm
Składam też podziękowanie J. Romanowskiemu i K. Kozakowi za pomoc w tworzeniu tego tekstu.