Kiedy Świadkowie Jehowy naprawdę zmienili rok powrotu Chrystusa? (cz. 3)
Kiedy Świadkowie Jehowy naprawdę zmienili rok powrotu Chrystusa? (cz. 3)
W drugiej części tego artykułu zamieściliśmy następujące rozdziały:
Rok 1926 – nauka o obecności Chrystusa od roku 1874 oraz pierwsze zdecydowane teksty o roku 1914
Lata 1927-1928 i ‘korygowana’ nauka o obecności Chrystusa od roku 1874 i teksty o roku 1914
Lata 1929-1930 i akcentowanie nauki o obecności Chrystusa od roku 1874 i 1914
W tej części zamieszczamy kolejne rozdziały:
Lata 1931-1932 i stałe występowanie nauki o obecności Chrystusa od roku 1878 i 1914
Lata 1933-1934 i ostatnie teksty o obecności Chrystusa od roku 1874 oraz kolejne o roku 1914
Rok 1935 i zmiana chronologii dotyczącej stworzenia Adama w roku 4128 przed Chr.
Rok 1937 i zamieszanie wśród polskich Świadków Jehowy!
Rok 1939 i zmiana podtytułu Strażnicy
Lata 1940-1942 i ciągłe wydawanie i rozprowadzanie publikacji z nauką o „obecności” Chrystusa od roku 1874
Rok 1943 i książkowe uzasadnienie powrotu Chrystusa oraz krytyka wierzących w obecność Pana od roku 1874
Rok 1944 i kolejne korygowanie chronologii
Lata 1931-1932 i stałe występowanie nauki o obecności Chrystusa od roku 1878 i 1914
W roku 1931 badacze Pisma Świętego przyjęli nazwę Świadkowie Jehowy. To nowe określenie i rok 1914, jako data powrotu Chrystusa, staną się z czasem kwestiami odróżniającymi ich od innych badaczy, zwolenników nauki C. T. Russella. Wprawdzie przyjęta w roku 1931 na kongresie rezolucja Nowe imię nie zawierała negacji roku 1874, ale określała jakie on ma znaczenie. Oto pierwsze słowa z niej, opublikowane w jednej z broszur:
„Ponieważ Pan Jezus Chrystus w myśl Boskiego proroctwa mniej więcej w roku 1874 rozpoczął pracę przygotowania drogi przed Jehową, jakoteż przywrócenie swoim wiernym naśladowcom na ziemi jaśniejszego zrozumienia nauczanych przez Jezusa i jego apostołów zasadniczych prawd, które w ciągu wielu stuleci zaciemnione były przez fałszywe nauki...” (Królestwo nadzieja świata 1931 s. 29).
W pewien sposób to rozpoczęcie „przygotowania drogi przed Jehową” wskazuje na „obecność” Chrystusa, ale jej definitywnie nie przesądza.
Poniżej zobaczymy, że cytowana broszura mówi też o powrocie Pana, lecz w roku 1914.
Ale to nie wszystko, bo w omawianych latach 1931-1932 pojawiają się teksty o „obecności” Pana od roku 1878, co jest nowością!
Obecność Chrystusa od roku 1878 (1875)
Poniżej zamieszczamy teksty z lat 1931-1932, w których mowa jest o powrocie Chrystusa około roku 1878 lub w roku 1875:
„Pismo Św. dowodzi, że wtóra obecność Pana Jezusa Chrystusa rozpoczęła się w przybliżeniu około 1878 roku Pańskiego” (Strażnica 15.12 1931 s. 383 [ang. 15.09 1931 s. 283]).
„Okres czasu, określony jako »przygotowanie drogi przed Jehową«, rozpoczął się około roku 1878. Znamionuje to czas w którym duchowi Izraelici poczęli być wyprowadzani z Babilonu pod kierownictwem przywracanych i oznajmianych im prawd. Światło prawdy, dotyczące wtórego przyjścia Jezusa Chrystusa, rozpoczęło być naonczas rozumiane” (Strażnica 15.01 1931 s. 20 [ang. 15.11 1930 s. 340]).
„Praca, która rozpoczęła się w dniu Pięćdziesiątnicy, została ponownie podjęta i kontynuowana po rozpoczęciu drugiej obecności Pana, około roku 1875 n.e., w celu doprowadzenia Kościoła do jedności wiary i poznania Chrystusa Jezusa” (I.B.S.A. Year Book 1931, tekst do rozważań na 7 kwietnia 1931 r.).
„Przez Eljasza zobrazowane dzieło przewracania rozpoczęło się w przybliżeniu 1878 roku Pańskiego i trwało do roku 1918. W tym okresie czasu między poszukiwaczami prawdy było szczególnie głoszone poselstwo wtórego przyjścia Jezusa…” (Strażnica 01.01 1932 s. 13 [ang. 01.09 1931 s. 268]).
„Od roku tysiąc osiemset siedemdziesiątego ósmego do tysiąc dziewięćset osiemnastego pomazany lud Boży na ziemi był pod zwierzchnictwem Jezusa Chrystusa, obecnego Pana, i zajmował się dziełem głoszenia poselstwa prawdy, umożliwiając otrzymanie znajomości tym, którzy jej szukali” (Strażnica 15.01 1932 s. 28 [ang. 15.10 1931 s. 314]).
„Od przybliżenia do roku 1875 Jezus Chrystus, Główny Wykonawczy Urzędnik Jehowy, począł przygotowywać drogę przed Panem Jehową. W roku 1914 Jehowa posadził swego królewskiego Syna na świętej górze w Syjonie” (ang. Strażnica 01.11 1932 s. 325 [tekst według publikacji polskiej: Strażnica 15.01 1933 s. 21]).
Ponieważ tekst polski jest niejasny przytaczamy też fragment angielski:
From approximately 1875 forward Christ Jesus, the Chief Executive Officer of Jehovah, was ‘preparing theway before the Lord Jehovah’.
[Te same słowa patrz Preservation 1932 s. 253]
Zauważmy, że to „przygotowanie drogi” przed Jehową zaczyna się dla Chrystusa w różnych publikacjach w odmiennych latach: 1878, 1875 lub 1874 (patrz powyżej).
Jest jeszcze jeden tekst wskazujący na rok 1875, choć, jak zobaczymy poniżej, ta sama broszura w innym miejscu uczy o roku 1914:
„Kiedy to było mówione, Jezus znajdował się w niebie i jego działalność musiała się przeto ograniczyć do nieba aż do czasu jego wtórego przyjścia i początku restytucji. Po śmierci apostołów głoszona przez nich prawda została zaciemniona (...) Jak wykazują fakty, Pan zgodnie z proroctwami około roku 1875 po Chr. zaczął przywracać swoim naśladowcom prawdę” (Domowe ognisko i szczęście 1932 s. 6-7).
Obecność Chrystusa od roku 1914
W latach 1931-1932, pomimo że ukazywały się jeszcze pojedyncze teksty o powrocie Chrystusa w roku 1878 (1875), to pojawiało się już coraz więcej fragmentów o roku 1914. Oto kilka z nich:
„W roku 1914 przyszedł Pan po raz wtóry, a w roku 1918 zaczął on zbierać swoich wiernych naśladowców” (Królestwo nadzieja świata 1931 s. 58).
„Wydarzenia wojny światowej, głody, mory i wielki ucisk, jakie w roku 1914 i w następnych latach nawiedzały narody ziemi, jasno dowiodły, że Chrystus powrócił i że jego Królestwo nastało” (jw. s. 8).
„Słuszną więc jest rzeczą, że Jezus od roku 1914 jest obecny, aczkolwiek każdy przyznać musi, że nikt go nie widział swemi naturalnemi oczyma” (Złoty Wiek 01.02 1931 s. 47 [ang. 30.04 1930 s. 503]).
„Wydarzenia podczas pierwszego pobytu Jezusa na ziemi zgadzają się całkowicie z czasem jego powtórnego przybycia. (…) W podobnym przeciągu czasu, to jest trzy lata i pół po jesieni 1914 r., co przypada na wiosnę 1918, Jezus przyszedł do swej świątyni…” (Strażnica 15.02 1931 s. 58-59 [ang. 01.12 1930]).
„Pismo Św. dowodzi, że musiał wyczekiwać końca czasów pogan. Ten okres zaczął się w roku 606 przed Chr., trwał 2520 lat i dobiegł końca jesienią roku 1914. (...) Rok 1914 znamionuje przeto powrót Chrystusa” (Co jest prawda? 1932 s. 47).
„Inne orzeczenia Pisma Św., na które wskazałem przy innej sposobności pokazują, że wtóre przyjście Pana rozpoczęło się w roku 1914, gdy objął swoją moc jako Król, i że przyjście Pana do świątyni Jehowy miało miejsce wiosną 1918 r.” (Życie i zdrowie 1932 s. 15).
„Inne orzeczenia Pisma Św., na które wskazałem przy innej sposobności, pokazują, że wtóre przyjście Pana rozpoczęło się w roku 1914, gdy objął swoją moc jako Król...” (Złoty Wiek 01.04 1932 s. 6).
„Rok 1914 znamionuje więc koniec świata, powrót Chrystusa i początek jego królewskiej władzy” (Domowe ognisko i szczęście 1932 s. 7).
Lata 1933-1934 i ostatnie teksty o obecności Chrystusa od roku 1874 oraz kolejne o roku 1914
Lata 1933-1934 są ostatnimi, w których w nowych publikacjach Świadków Jehowy widnieje nauka o powrocie Chrystusa w roku 1874.
Nie jest prawdą to, co pisze dziś Towarzystwo Strażnica, że tak nauczali tylko badacze Pisma Świętego, bo tak uczyli też oni jako Świadkowie Jehowy:
„Jak wspomniano w rozdziale 2 tej książki, Badacze Pisma Świętego przez dziesiątki lat wykazywali, że rok 1914 odegra ogromną rolę w spełnianiu proroctw biblijnych. Uważali jednak, że obecność Chrystusa już się rozpoczęła w roku 1874, że on sam zaczął panować z nieba w roku
Jak zobaczymy, o roku 1874 uczyli również Świadkowie Jehowy w latach 1931-1934. Poniżej zauważymy, że i po roku 1934 ci głosiciele Towarzystwa Strażnica nadal rozpowszechniali, aż do lat 40. XX wieku, publikacje uczące o powrocie Chrystusa w roku 1874. Tak było, pomimo że już od dawna Świadkowie Jehowy uczyli o obecności Pana od roku 1914.
W roku 1934 pojawia się po raz pierwszy wyraźne zaprzeczenie co do roku 1874 i dlatego też zamieszczamy oddzielny podrozdział dotyczący tego zagadnienia.
Obecność Chrystusa od roku 1874 (1875)
Poniżej zamieszczamy teksty z lat 1933-1934, w których mowa jest o powrocie Chrystusa w roku 1874 lub w roku 1875. Najważniejszy fragment z roku 1933 cytujemy w oryginale angielskim i w tłumaczeniu polskim z roku 1934:
The second and invisible presence of Christ dates from about eighteen hundred and seventy-four. (ang. Strażnica 01.06 1933 s. 174).
„Według danej obietnicy z przyjściem Chrystusa rzetelnym poszukiwaczom prawdy poczęło przyświecać na Słowo Boże większe światło (Przypowieści Salomonowe 4:18; 1 List do Koryntian 10:11). Wtóra i niewidzialna obecność Chrystusa datuje się od roku tysiąc osiemset siedmdziesiątego czwartego. Od tego czasu i dalej wiele prawd, długo zakrytych przez nieprzyjaciela, onego szatana, zaczęło być przywracane rzetelnemu chrześcijaninowi” (Strażnica 01.05 1934 s. 141 [ang. 01.06 1933 s. 174]).
Jak widzimy, polski tekst różnił się od angielskiego tym, że nie zawierał terminu „około” (ang. about)!
W tym czasie pisano też, że od roku 1875 Chrystus przygotowywał drogę Jehowie, a więc wiązało się to zapewne też z Jego „obecnością” we wskazanym czasie:
„Od przybliżenia do roku 1875 Jezus Chrystus, Główny Wykonawczy Urzędnik Jehowy, począł przygotowywać drogę przed Panem Jehową” (Strażnica 15.01 1933 s. 21 [ang. 01.11 1932 s. 325]).
„W okresie od około 1875 do 1918 roku Chrystus, wielki Wysłannik nieba, ten, który jest Kapłanem Wielkiego Boga, przygotowywał drogę przed Jehową; a następnie, po zakończeniu przygotowań, nagle i natychmiast przyszedł do świątyni” (ang. Strażnica 01.10 1934 s. 299).
W roku 1934 wydano po angielsku książkę pt. Jehowa, w której wskazano na zainteresowanie się Chrystusa pracą „na ziemi” od roku 1878 (pamiętajmy, że w roku 1927 wprowadzono naukę, iż przyjście Chrystusa polega na zainteresowaniu się ziemią; patrz powyżej):
„W roku 1878 Pan Jezus poświęcił szczególną uwagę swym wyznawcom na ziemi, a od tego czasu, aż do roku 1918, w tym okresie dokonano pracy przygotowania drogi przed Panem Jehową...” (Jehovah 1934 s. 264).
W maju 1934 roku ogłoszono wydanie polskiej edycji książki pt. Proroctwo (ang. 1929), która uczyła o paruzji w roku 1874 (s. 72) i którą przytaczaliśmy powyżej. Cytujemy tu jednak jeszcze raz ten charakterystyczny fragment, zaznaczając, że w publikacji tej nie zamieszczono daty wydania, a tylko Copyright 1929 by J. F. Rutherford:
„Niniejszym zawiadamia się wszystkich interesantów prawdy, że ostatnio wydrukowane zostały trzy dzieła w następującej formie: Książka Proroctwo i broszury Ucieczka do Królestwa i Rozdział Ludzi” (Strażnica 15.05 1934 s. 146).
[Broszury te ukazały się po angielsku po raz pierwszy w roku 1933 i
„Pismo Św. dowodzi, że wtóra obecność Pana Jezusa Chrystusa rozpoczęła się w roku 1874 po Chr. Odnośne dowody zawarte są w broszurze »Powrót naszego Pana«.” (Proroctwo 1929 [copyright] s. 72).
Zaprzeczenie obecności Chrystusa od roku 1874
W roku 1934 wspomniano zmianę daty 1874 na rok 1914. Oto jak Świadkowie Jehowy to przedstawili:
„Przed rokiem 1914 i w kolejnych latach myśleliśmy, że powrót naszego Pana datował się od roku 1874 i uznawaliśmy za coś oczywistego, iż paruzja lub obecność naszego Pana datowała się od tego czasu. Zbadanie wersetów zawierających słowo paruzja wskazuje, że obecność Pana nie mogła datować się wcześniej niż w roku
Trzeba przyznać, że to uzasadnienie zmiany nauki, którą podtrzymywano ponad 50 lat, jest bardzo ogólnikowe i pobieżne.
Później szersze wywody dotyczące roku 1914 przedstawiono w angielskim czasopiśmie Złoty Wiek z 15 sierpnia 1934 roku (s. 731-735). Nie wspomniano w nim już jednak wcale o roku 1874, tak jakby on wcześniej nie istniał w naukach Towarzystwa Strażnica.
Mało tego, wskazana publikacja raczej skupia się na uzasadnianiu przyjścia Jezusa do swej świątyni duchowej w roku 1918. Tę naukę organizacja ta wprowadziła w roku 1922 (jw. s. 731) i właśnie rok 1918 nie dopasowywał się za bardzo z rokiem 1874. Z tego powodu jako pewnik wskazano rok 1914 i później, po okresie trzech i pół roku, miało nastąpić to przyjście do świątyni w roku 1918. Nawet tytuł artykułu wskazuje, że głównym tematem jego jest inne zagadnienie: Lord’s Coming to His Temple (jw. s. 730).
Co ciekawe, nauka o przyjściu Chrystusa do świątyni w roku 1918 została zmieniona w roku 2013, na korzyść dla roku 1914 (połączono wtedy „obecność” od roku 1914 z przyjściem do świątyni w tym samym roku):
„Aby to ustalić, w roku 1914 Jezus rozpoczął inspekcję duchowej świątyni. Przegląd ten i dzieło oczyszczania obejmowały pewien okres – od roku 1914 do początków roku 1919 [3]” (Strażnica 15.07 2013 s. 11).
„[3] Jest to zrewidowane zrozumienie. Wcześniej sądziliśmy, że inspekcja Jezusa odbyła się w roku
Najważniejsze jest jednak to, że polscy Świadkowie Jehowy nie byli wtedy świadomi zmiany nauki o roku 1874, bo artykuł powyższy (ang. Złoty Wiek 14.03 1934 s. 380) nie ukazał się po polsku!
Prócz tego, jak cytowaliśmy powyżej, nawet po marcu 1934 roku po polsku nadal pisano o powrocie Chrystusa w roku 1874 (patrz Strażnica 01.05 1934 s. 141, tekst powyżej).
Obecność Chrystusa od roku 1914
Tak jak wcześniej pisano, że „fakty wskazują” na rok 1874 (1875), tak w latach 1933-1934 zaczęto pisać o „faktach” w kwestii roku 1914:
„Fakty wskazują, że jesień 1914 roku znamionuje przyjście Pana Jezusa i objęcie przezeń władzy królewskiej. (...) Rok 1914 znamionuje zatem wtóre przyjście Pana Jezusa Chrystusa, Króla chwały” (Odbudowa świata 1934 s. 10, 48).
„Gdy Jezus był na ziemi, wysuwał on na pierwszy plan Królestwo Boże i usprawiedliwienie imienia swego Ojca. Zapowiedział, że powróci i że ustanowi to Królestwo śród ludzi. Przez długi czas czekania, od wniebowstąpienia Chrystusa Jezusa aż do jego powrotu, szatan nie napotykał żadnych przeszkód i stworzył potężną organizację, ostro zwalczającą Boga i jego Królestwo. Dowód Pisma Św., w zupełności potwierdzony oczywistemi faktami, wykazuje, że rok 1914 znamionuje koniec czasu czekania i początek panowania Chrystusa” (Ucieczka do Królestwa 1933 s. 45-46).
„Rok 1914 znamionuje przeto powrót Chrystusa. (...) Powrót jego odnosi się zatem szczególnie do zwrócenia jego uwagi na sprawy ziemskie” (Złoty Wiek 15.01 1933 s. 27).
„W odpowiedzi na zapytanie, co będzie dowodem jego powrotu i ustanowienia Królestwa, Jezus powiedział, że wojna światowa będzie oznaką początku jego działalności w stosunku do świata. Wojna światowa wybuchła w roku 1914, będąc wypełnieniem wyrzeczonego przez Jezusa proroctwa” (Sprawiedliwy władca 1934 s. 14).
„Jezus wypowiedział te słowa jako częściową odpowiedź na zadane mu pytanie o jego powrocie, końcu świata i jego Królestwie. Ten okres czasu rozpoczął się w roku
„Dlatego rok 1914 zaznaczył ponowne przyjście Pana naszego Jezusa Chrystusa, Króla chwały” (Strażnica 01.06 1934 s. 172).
Rok 1935 i zmiana chronologii dotyczącej stworzenia Adama w roku 4128 przed Chr.
W roku 1935 po angielsku, a po polsku w roku 1936, padały jeszcze takie oto słowa, które jakby wskazywały przynajmniej na odrzuconą już naukę o powrocie Chrystusa w roku 1874:
„Od czasu Pięćdziesiątnicy prawdziwi naśladowcy Chrystusa Jezusa wyglądali jego ponownego przyjścia i to było wielką rzeczą, która atakowała ich uwagę. Było to około roku 1874, że prawdziwi naśladowcy Chrystusa Jezusa zapoczęli ustalać swoją uwagę na powtórne przyjście Chrystusa Jezusai po temu wiele było publikowane względem tego (zob. Strażnicę [ang.] z lutego, 1881 r., str. 3, 4).” (Strażnica 01.01 1936 s. 7 [ang. 01.11 1935 s. 327]).
Rzeczywiście wskazana Strażnica z roku 1881 uczyła o obecności Chrystusa od roku 1874 i tak uczono przez ponad 50 lat! Oto jeden z jej fragmentów:
„Nadszedł rok 1873, koniec 6000 lat, a jednak świat nie został spalony, i tak dalej; ale znaleziono proroctwa, które wskazywały pozytywnie na rok 1874 jako czas, kiedy Jezus miał być obecny, a zmartwychwstanie według Daniela również miało nastąpić, o czym świadczy zakończenie cykli jubileuszowych i 1335 dni z Daniela
Co jeszcze wydarzyło się w roku 1935 w kwestii roku 1874?
Otóż w tym czasie odrzucono rok 4128 przed Chr., jako datę stworzenia Adama, a wprowadzono rok 4028 przed Chr.
Tymczasem rok 4128 pozwalał dotychczas wyliczyć mniej więcej rok „obecności” Chrystusa poprzez dodanie do niego 6000 lat, co wskazywało na rok 1872 (lub 1873). Ale po dodaniu 2 lat otrzymywano rok 1874 (uważano, że Adam żył w raju przez 2 lata bez grzechu). Oto jak streszcza te kwestie Towarzystwo Strażnica:
„Zgodnie z opracowaną wkrótce potem chronologią biblijną uważano, że 6000 lat istnienia człowieka na ziemi upłynęło w roku 1872, podczas gdy 6000 lat grzechu człowieka zakończyło się w roku 1874 i wtedy też rozpoczęło się siódme tysiąclecie. Sądzono, iż od października roku 1874 trwa obecność Chrystusa, a wraz z nią wielki, pozaobrazowy Rok Jubileuszowy (...) Stworzenie człowieka umieszczono w roku 4128, a wystąpienie grzechu w roku 4126 p.n.e.” (Strażnica Rok XCVI [1975] Nr 21 s. 16).
[Jedna z publikacji podawała jednak dla grzechu Adama inny rok: „Jesień 4127 prz. Chr. Upadek Adama” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 68)]
„Nelson Barbour, redaktor tego pisma, przekonał Russella, że niewidzialna obecność Chrystusa rozpoczęła się w roku 1874.* (...)
*Podstawą tego rozumowania był pogląd, że siódme tysiąclecie dziejów ludzkości zaczęło się w roku 1873 i że w roku 1878 miał się skończyć okres niełaski Bożej dla rodowitego Izraela (trwający tyle samo, co poprzedni okres łaski)” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 133).
„Badacze Pisma Świętego uważali, że w roku 1873 zakończyło się 6000 lat dziejów ludzkości, w związku z czym rozpoczęło się siódme tysiąclecie i przepowiedziany brzask Millennium z pewnością jest bliski” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 133).
W roku 1935 poprawiono o 100 lat tę chronologię związaną z rokiem 4128 i otrzymano rok stworzenia Adama 4028 przed Chr., który już nie nadawał się do uzyskania roku 1874 (bo rok 4028 przed Chr. wskazywałby raczej na rok 1972 lub 1974, gdy dodano do niego okres 6000 lat):
„Później, w latach 1935-1944, ponowne przeanalizowanie całej chronologii biblijnej ujawniło, iż o przeszło cały wiek wypaczyło ją niewłaściwe tłumaczenie Dziejów Apostolskich 13:19, 20 w Biblii króla Jakuba, a także inne czynniki. (...) Zobacz rozdział 11 książki „Prawda was wyswobodzi” oraz książkę „Przybliżyło się Królestwo” (wyd. ang.), strony 171-175, a także Złoty Wiek z 27 marca 1935 roku, strony 391 i 412. W świetle tych poprawionych tablic chronologii biblijnej dało się zauważyć, że poprzednie zastosowanie lat 1873 i 1878, jak również innych dat, które ustalono na ich podstawie i powiązano z odpowiednimi wydarzeniami z I wieku, było oparte na mylnych przesłankach” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 632-633).
Oto dane ze wskazanego czasopisma z roku 1935 i to bardzo dokładne, co do dnia stworzenia Adama (Datowanie od stworzenia Adama):
Dating from the creation of Adam (...) Friday, March 22, 4028 B.C. (ang. Złoty Wiek 27.03 1935 s. 413).
Poniżej zamieszczamy dalsze słowa, które wskazują na odrzucenie dotychczasowej chronologii (dotyczącej 6000 lat) i zarazem roku 1874:
„Czy którykolwiek z »milionów obecnie żyjących« mógłby się zgorszyć odkryciem, że mają sto lat więcej życia, niż kiedyś sądzili? Prawie wcale. Czy byliby zgorszeni, ponieważ poświęcili się zrozumieniu, że sześć tysięcy lat ludzkiej historii skończyło się w 1874 roku? Na samą myśl może się uśmiechnąć. (...) Nic Pismo Święte nie mówi, że Chrystus Jezus musiałby poczekać do początku siódmego tysiąca lat ludzkiej historii, zanim nastanie jego powtórne przyjście i rozpocznie się Dzień Jehowy, w którym Chrystus jako zastępca Jehowy zapanuje pośród swojego nieprzyjaciół. W rzeczywistości zdarzenia te miały miejsce w Y.R. 1882 (
Widzimy zatem, że zmiana chronologii o 100 lat, wprowadzona w roku 1935, była dodatkowym argumentem potwierdzającym za odrzuceniem roku 1874 i związanej z nim „obecności” Chrystusa.
Trzeba tu dodać, że w roku 1935 ukazał się cykl trzech długich artykułów na temat tej nowej chronologii. Teksty te są bardzo skomplikowane, bo oparte w dużym stopniu o obserwacje astronomiczne, które zapewne niewiele osób zrozumiało. Oto te trzy artykuły o jednym tytule (The Second Hand in the Timepiece of God):
ang. Złoty Wiek 13.03 1935 s. 355-383;
ang. Złoty Wiek 27.03 1935 s. 387-400, 412-415;
ang. Złoty Wiek 10.04 1935 s. 419-432, 443-447.
Te publikacje z nową nauką po polsku nie ukazały się wcale!
Rok 1937 i zamieszanie wśród polskich Świadków Jehowy!
Interesujące jest to, że polskie czasopismo Świadków Jehowy pt. Nowy Dzień (zastąpiło ono w roku 1936 Złoty Wiek) z roku 1937 ukazało, jako aktualną, chronologię, w której mowa jest o stworzenia człowieka w roku 4128 przed Chr. oraz o roku 1873, w którym minęło 6000 lat od tego momentu. Artykuł zawierający te wywody ma tytuł Chronologia Biblii:
„Mamy zatem wyraźną i nieprzerwaną linię chronologiczną od stworzenia aż do początku ery chrześcijańskiej czyli do narodzenia Jezusa Chrystusa. Ogółem stanowi to okres czterech tysięcy sto dwudziestu óśmiu lat, które łącznie z tysiącem ośmiustami siedemdziesiącioma dwoma latami ery chrześcijańskiej od stworzenia do roku 1873 po Chr. stanowi sześć tysięcy lat” (Nowy Dzień 15.09 1937 s. 407; całość dowodzenia patrz s. 406-407 [zachowano oryginalną pisownię]).
W artykule tym pojawiają się też inne lata, związane ze starą chronologią: 1872 lata (s. 406), 1875 rok (s. 406) i ponownie 1873 rok (s. 407).
Choć w powyższym tekście nie padają słowa o „obecności” Chrystusa, czy Jego powrocie lub powtórnym przyjściu, to jednak chronologią w nim przedstawioną posługiwano się dla wyliczenia daty paruzji i 6000 lat od stworzenia Adama. Czyżby polscy Świadkowie Jehowy nadal optowali wtedy jeszcze za rokiem 1874?
Z drugiej strony nie ma się co temu dziwić, skoro wskazana książka pt. Proroctwo ukazała się po angielsku w roku
Pomimo, że we wskazanym powyżej angielskim czasopiśmie zmieniono już wcześniej chronologię (w 1935 r.), to w polskiej publikacji napisano następująco:
„(...) wywodów tych nie udało się nikomu zbić i wielu czytelników »Nowego Dnia« niewątpliwie odniesie z poznania ich błogosławieństwo” (jw. s. 406).
Wynika z tego, że 2,5 roku wcześniej Towarzystwo Strażnica w USA „zbiło” już tę swoją chronologię, której polscy Świadkowie Jehowy nadal bronili!
Nie wiemy czy podobny artykuł, jak ten polski, ukazał się też w innych krajach europejskich. Jest to jednak prawdopodobne, gdyż wydawane w tym czasie w Europie czasopismo Złoty Wiek (do 22.09 1937 r.) różniło się od swego odpowiednika wydawanego w USA.
Rok 1939 i zmiana podtytułu Strażnicy
W roku 1939, aby ostatecznie zatrzeć ślady po uznawanym wcześniej roku 1874, zmieniono podtytuł Strażnicy, to znaczy Zwiastun Obecności Chrystusa, na inny. Przez wiele lat był on bowiem związany z rokiem 1874:
„Według chronologii biblijnej, jak ją wówczas zrozumiano, obliczono, że duchowa obecność Pana zaczęła się już w roku 1874. Gdy więc Strażnica zaczęła wychodzić w roku 1879, podtytuł jej brzmiał »Zwiastun Obecności Chrystusa«.” (Strażnica kwiecień 1950 s. 62 [wydanie polonijne], krajowa Nr 21 1949 s. 4 [ang. 01.07 1949 s. 196]).
„Nelson Barbour, redaktor tego pisma, przekonał Russella, że niewidzialna obecność Chrystusa rozpoczęła się w roku 1874. W późniejszym okresie zwracał na to uwagę podtytuł »Zwiastun Obecności Chrystusa«, który widniał na pierwszej stronie Strażnicy Syjońskiej” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 133).
Oto jak przebiegały zmiany podtytułu Strażnicy:
„1879, (...) Strażnica Syjońska i Zwiastun Obecności Chrystusa (...)
1909, (...) Strażnica i Zwiastun Obecności Chrystusa (...)
1939, (...) Strażnica i Zwiastun Królestwa Chrystusa (...)
Strażnica Zwiastuje Królestwo Jehowy (zmiana tytułu, 1 marca)
1950, Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2000, 2003 s. 428).
Widzimy z powyższego spisu, w jak niezdecydowany sposób w roku 1939, w ciągu trzech miesięcy, dwa razy zmieniono podtytuł Strażnicy. Wpierw wyrugowano „obecność”, a po trzech miesiącach nawet Chrystusa, na rzecz Jehowy i Królestwa. Opisano to następująco:
„Czasopismo to, wydawane od lipca 1879 roku, początkowo nosiło nazwę Strażnica Syjońska i Zwiastun Obecności Chrystusa. Broniło nauki o ofierze okupu złożonej przez Jezusa Chrystusa i miało dostarczać pokarmu duchowego domownikom wiary. Żeby mocniej uwydatnić cel tego czasopisma, 1 stycznia 1909 roku nazwano je Strażnica i Zwiastun Obecności Chrystusa. Od 1 stycznia roku 1939 tytuł brzmiał Strażnica i Zwiastun Królestwa Chrystusa, ponieważ zaczęto wówczas kłaść większy nacisk na to, że Chrystus już panuje z nieba jako Król. A 1 marca 1939 roku przez zmianę tytułu na Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy skierowano główną uwagę na Jehowę, Zwierzchniego Władcę Wszechświata, który powierzył rządy swemu Synowi” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 724).
Lata 1940-1942 i ciągłe wydawanie i rozprowadzanie publikacji z nauką o „obecności” Chrystusa od roku 1874
Książkę pt. Harfa Boża wydano po angielsku po raz pierwszy w roku 1921 (wydawano ją z identyczną treścią do roku 1927). Później, w roku 1928, ukazała się ona w wersji zrewidowanej i taka była wydawana aż do roku 1940, jak wspominali ci, którzy byli zatrudnieni przy jej produkcji. Niestety po roku 1928 nie podawano już daty wydania poszczególnych edycji, ale tylko wzrastający nakład i copyright 1928.
Wyjątkowo jeden raz, w roku 1937, w tej właśnie edycji podano datę wydania:
nakład 5.736.190 egz. (Printed March 1937).
O ukazujących się w kolejnych latach edycjach świadczy wspomniany wzrastający po roku 1937 nakład:
1940 r. – nakład 5.815.000 egz. (brak roku wydania, Copyright 1928).
1940 r. – nakład końcowy 5.819.037 egz. (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 560).
Książka pt. Harfa Boża, którą omawialiśmy wcześniej, wielokrotnie uczyła o „obecności” Chrystusa od roku 1874.
Nie wiadomo jak Świadkowie Jehowy potrafili jeszcze w latach 40. XX wieku godzić tę naukę z obowiązującą już wykładnią o roku
Angielskie czasopismo Świadków Jehowy pt. Consolation z 10 i 24 stycznia 1940 roku (s. 32) oraz z 25 czerwca 1941 roku (s. 32) nadal oferowało omawianą książkę, którą można było u nich zamawiać. Dotyczyło to też dwóch innych dzieł pt. Stworzenie i Proroctwo, które podobnie uczyły o paruzji w roku 1874 (patrz też Consolation z 28 maja i 11 czerwca 1941 roku, s. 32). Także w roku 1944 po raz ostatni reklamowano książkę pt. Proroctwo (Consolation 26.04 1944 s. 28).
Tak więc dopiero śmierć J. F. Rutherforda w styczniu 1942 roku przyhamowała rozpowszechnienie publikacji ze starą nauką o roku 1874. Jednak, jak zobaczymy poniżej, nadal po roku 1942 książki Sędziego były używane, nawet przy przygotowywaniu do chrztu nowych głosicieli.
W angielskim wewnętrznym biuletynie Świadków Jehowy pt. Informant ze stycznia 1944 roku (s. 2) poinformowano, że w ich wydawnictwie w Brooklynie niedostępne są już na przykład wymienione książki: Harfa Boża i Stworzenie (także kilka innych autorstwa J. F. Rutherforda). Podano, że nie będą one już drukowane w najbliższym czasie. Napisano też, by poszukujący tych publikacji zgłaszali się do sług literatury poszczególnych „kompanii”, jak wtedy nazywano zbory. Tam były jeszcze dostępne zapasy tych książek.
Rok 1943 i książkowe uzasadnienie powrotu Chrystusa oraz krytyka wierzących w obecność Pana od roku 1874
W roku 1943 Towarzystwo Strażnica wspomniało o tych, co odeszli z tej organizacji, tworząc niezależne grupy badaczy Pisma Świętego, ucząc o roku 1874. Nazwano ich „klasą złego sługi”:
„W sercu ta klasa mówi: »Mój pan opóźnia swe przyjście«. To prawda, że ta klasa może twierdzić, że wierzy w niewidzialną obecność Chrystusa i że jego obecność, czyli parousia, rozpoczęła się w roku 1874, zgodnie z ich rozumieniem chronologii. Ale w swoim sercu i poprzez swoje działania, które są motywowane ich stanem serca, oni zaprzeczają przyjściu i obecności Pana” (ang. Strażnica 15.07 1943 s. 217).
Z jednej strony Towarzystwo Strażnica podaje, że w roku 1943 ‘odstępcy’ wierzyli w „obecność” Chrystusa od roku 1874. Z drugiej zaś informuje, że jego uczniowie w tym samym czasie studiowali książkę pt. Harfa Boża, która uczyła o tej dacie:
„W roku 1943 usymbolizowałem swe oddanie się Bogu przez chrzest w wodzie. W tym czasie prowadziłem studia biblijne w trzech sąsiednich wioskach: (...). Jako podręcznika do prowadzenia studiów używałem książki Harfa Boża” (Strażnica Nr 19, 1999 s. 23).
„Chrzest 1942 rok (...) Z Zachaeusem nikt nie studiował Biblii. Po przeczytaniu książek Zbawienie oraz Harfa Boża sam doszedł do wniosku, że znalazł prawdę. Pewnego niedzielnego poranka w 1941 roku Zachaeus wybrał się na swoje pierwsze zebranie Świadków Jehowy” (Rocznik Świadków Jehowy 2014 s. 99).
„Jakimś cudownym sposobem wcześniej zdobył książkę pt. Harfa Boża, którą czytał w swojej izdebce na poddaszu podczas długich bombardowań nocnych. Dużo się z niej nauczył i zapragnął oddać się Jehowie. Po wielu trudnościach, w noc sylwestrową z roku 1943 na 1944 udało mu się dotrzeć do Malenty, gdzie po kryjomu, w zaciemnionej pralni został ochrzczony” (Działalność Świadków Jehowy w Niemczech w czasach nowożytnych. Według Rocznika świadków Jehowy na rok 1974, 1975 s. 55).
Jeden ze Świadków Jehowy tak oto opisuje swoje zetknięcie się w roku 1945 z omawianą książką:
„Ojciec został wychowany po katolicku, ale gdy w roku 1945 wujek wręczył mu książkę HarfaBoża, tato przeczytał ją i nawiązał kontakt ze Świadkami Jehowy. Chrzest przyjął w 1946 roku, a mama wkrótce po nim” (Przebudźcie się! Nr 12, 2006 s. 13).
W tym samym też roku
„Obecność Króla czyli parousia rozpoczęła się w roku 1914, potem nastąpiło jego pojawienie się czyli epiphaneia w świątyni w roku
„Wydana przez Towarzystwo Strażnica w roku 1943 książka »Prawda was wyswobodzi« zawierała chronologię, w której usunięto z okresu sędziów owe nieistniejące dodatkowe 100 lat, wobec czego koniec 6000 lat istnienia człowieka przypadł na lata siedemdziesiąte obecnego stulecia. Ustaliła też początek obecności Chrystusa na rok 1914 n.e., a nie
Trzeba też dodać, że sugestia tej Strażnicy, jakoby dopiero w roku 1943 zmieniono rok 1874 na 1914, jest błędna. Prawdopodobnie Towarzystwu Strażnica chodziło tu tylko o stwierdzenie, o czym ta książka naucza, a nie wypowiadanie się o tym, że ona dopiero „wprowadza” nową naukę. Choć rzeczywiście jest to pierwsza „książka”, która zajmowała się nową chronologią.
Widzimy zatem, że jeszcze w latach 40. XX wieku poprzez rozprowadzane i studiowane książki ciągle powrót Chrystusa w roku 1874 był w jakiś sposób obecny wśród Świadków Jehowy.
Ale to nie wszystko, bo omawiana książka zmieniła też podstawową naukę i datę zarazem dotycząca „czasów pogan”, to znaczy rok 606 przed Chr., na rok 607:
„Ówcześni Badacze Pisma Świętego opatrznościowo nie zdawali sobie sprawy, że między okresem »P. Chr.« (przed Chrystusem, czyli przed naszą erą) a »R. P.« (roku Pańskiego, czyli naszej ery) nie było roku zerowego. Kiedy w wyniku późniejszych badań zaszła konieczność przesunięcia początku »Czasów Pogan« z roku 606 na 607 p.n.e., wyeliminowano również rok zerowy i zapowiedź dotycząca roku 1914 dalej była trafna (Zobacz książkę »Prawda was wyswobodzi«, wydaną przez Towarzystwo Strażnica w roku 1943 [wydanie polskie – rok 1946, strony 223 i 224])” (Wspaniały finał Objawienia bliski! 1993 s. 105).
Gdyby przesunięto korygowany czas 2520 lat nie w kierunku roku 607 przed Chr., ale drugą stronę, to „obecność” Chrystusa zaczęła by się w roku
Rok 1944 i kolejne korygowanie chronologii
W roku
Korekta ta nie miała wpływu na datę powrotu Chrystusa, bo od roku 1935 czas ustalonych 6000 lat nie miał już z nim związku.
Niedawno tak oto napomknięto o książce z roku 1944 na tle dawnych nauk:
„Nelson Barbour, redaktor tego pisma, przekonał Russella, że niewidzialna obecność Chrystusa rozpoczęła się w roku 1874.* (...)
*Podstawą tego rozumowania był pogląd, że siódme tysiąclecie dziejów ludzkości zaczęło się w roku 1873 i że w roku 1878 miał się skończyć okres niełaski Bożej dla rodowitego Izraela (trwający tyle samo, co poprzedni okres łaski). Chronologia ta była nieścisła, ponieważ opierała się na niedokładnym tłumaczeniu Dziejów Apostolskich 13:20 (...) Dokładniejsze zrozumienie chronologii biblijnej przedstawiono w roku 1943 w książce „Prawda was wyswobodzi” i uściślono w następnym roku w książce „Przybliżyło się Królestwo”, jak również w późniejszych publikacjach” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 133).
Poniżej podajemy fragment ze wspomnianej książki, prostującej chronologię z roku 4028 na 4026 przed Chr. oraz przypominający wprowadzoną rok wcześniej zmianę związaną z rokiem 607, który zastąpił rok 606 przed Chr.:
„WAŻNE
(...) Mierzony przez księgę 2 Kronik okres królów od Saula do Sedekiasza wynosił 513 lat. Mierzony bardziej precyzyjnymi i szczegółowymi księgami Królewskimi okres ten wynosił w rzeczywistości 511 lat, czyli 2 lata krócej. Ten fakt wpływa na chronologię jako całość i przybliża stworzenie człowieka o 2 lata do 1 roku po Chr. i podaje datę 4026 przed Chr., a nie 4028 B.C.
Poniższa chronologia pokazuje datę zniszczenia Jerozolimy, jako w roku 607 przed Chrystusem. Uznaje ona fakt, że starożytne obliczanie powszechnego roku rozpoczęło się jesienią. Innymi słowy, powszechny rok 606 przed Chr. rzeczywiście rozpoczął się jesienią 607 roku przed Chr.. Jak stwierdzono na stronie 239 (par. 1) »Prawda was wyswobodzi«: »Ponieważ liczenie pogan ‘siedmiu czasów’ rozpoczęło się jesienią 607 roku przed Chr., to łatwo jest obliczyć, kiedy się skończą. Od jesieni 607 roku przed Chr. do jesieni 1 roku przed Chr. jest dokładnie 606 lat... Stąd od jesieni 1 roku przed Chr. do jesieni 1914 po Chr. stanowi 1914 lat«.”(“The Kingdom Is at Hand” 1944 s. 171).
[o roku 4026 patrz też ang. Przebudźcie się! 22.10 1949 s. 17]
Co ciekawe powyższa angielska książka pt. “The Kingdom Is at Hand” z roku 1944 nigdy nie ukazała się po polsku!
Mało tego, w roku 1946 wydano (z 3 letnim opóźnieniem), jak wspomnieliśmy, polską wersję książki pt. „Prawda was wyswobodzi” (ang. 1943), która zawierała chronologię inną, niż ta publikacja z roku 1944! Jedna z nich uczyła o roku
W roku 1946 Towarzystwo Strażnica wydało kolejną angielską książkę, w której też inaczej uczono, niż w polonijnym wydaniu z roku 1954:
End of the sixth day (land animals; man created) 4026 [Date B.C.](Equipped for Every Good Work” 1946 s. 143).
„Koniec szóstego dnia (zwierzęta lądowe; stworzenie człowieka) 4.025 [przed Chr.]” („Wyposażony do wszelkiego dzieła dobrego” 1954 s. 169).
Ktoś powie, cóż to jest za błąd, 2 lata lub 100 lat, czy wreszcie 102 lata?
Jednak dla Towarzystwa Strażnica, już od czasów C. T. Russella, nawet pomyłka o jeden rok powoduje, że wszystkie inne jego wyliczenia stają się błędne, nadające się do korekty. Oto słowa pastora i Towarzystwa Strażnica na ten temat:
„Harmonia proroczych okresów stanowi jeden z najmocniejszych dowodów poprawności naszej chronologii. Zazębiają się one jak tryby doskonałej maszyny (…) zmiana chronologii choćby o jeden rok zniszczyłaby całą harmonię” (ang. Strażnica 15.08 1904 s. 3415 [reprint]).
„Wiele lat temu Pastor Russell rozważał gruntownie to wszystko i oświadczył w artykule, który niedługo przedrukujemy, że zmiana o jeden rok zburzyłaby cały system chronologiczny” (Strażnica 01.08 1922 s. 236 [ang. 15.06 1922 s. 187]).
Oczywiście zmiana w latach 40. XX wieku roku 4028 na 4026 przed Chr. nie była ostatnią wprowadzoną. Dalsze ‘korekty’ wyglądały następująco:
rok 1951 – wprowadzono rok 4025 p.n.e.
(ang. Strażnica 01.04 1951 s. 221; „Wyposażony do wszelkiego dzieła dobrego” 1954 s. 169; „Nowe niebiosa i nowa ziemia” 1958 [ang. 1953] s. 378; ang. Strażnica 01.02 1955 s. 93-95; Strażnica Nr 14, 1960 s. 11 [ang. 15.05 1958 s. 297]; Strażnica Nr 6, 1963 s. 5 [ang. 01.09 1962 s. 528]);
rok 1963 – wprowadzono powtórnie rok 4026 p.n.e.
(“
rok 1971 – podano rok 4026 lub 4027 p.n.e.
(Aid to Bible Understanding 1971 s. 1100; por. s. 23, 642);
szczególnie od roku 1972 i po roku 1975 – utrzymano tylko rok 4026 p.n.e.
(Strażnica Rok XCIV [1973] Nr 17 s. 5 [ang. 01.11 1972 s. 648]; Strażnica Rok XCVIII [1977] Nr 5 s. 21; Królestwo Boże panuje! 2014 s. 36).
Widzimy w tych dywagacjach chronologicznych Świadków Jehowy wielkie niezdecydowanie, szczególnie, że wyznaczony rok 1975 zawiódł i nic ta data nie zmieniła w ich życiu. Pozostawiono ją nadal do dziś, jako bez znaczenia, choć wcześniej ‘targowano’ się o każdy rok od stworzenia Adama, zmieniając go kilka razy.
Towarzystwo Strażnica dumne jest nawet ze swych zmian w chronologii i tak oto to wyraziło:
„Chronologia biblijna jest ciekawym przedmiotem studiów; z jej pomocą można poszczególne wydarzenia historyczne uporządkować w strumieniu czasu. Towarzystwo Strażnica od lat stara się bieżąco zapoznawać swych sympatyków z najnowszymi wynikami badań w tym zakresie, potwierdzonymi przez wydarzenia historyczne i proroctwa zanotowane w Biblii” (Strażnica Nr 5, 1969 s. 8).
W innej zaś wypowiedzi Towarzystwo Strażnica podaje, że w przeszłości różne jego wyznaczane daty były „oparte na mylnych przesłankach”:
„W świetle tych poprawionych tablic chronologii biblijnej dało się zauważyć, że poprzednie zastosowanie lat 1873 i 1878, jak również innych dat, które ustalono na ich podstawie i powiązano z odpowiednimi wydarzeniami z I wieku, było oparte na mylnych przesłankach” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 633).
Treść tę kontynuujemy w ostatniej części naszego artykułu (następny rozdział to Lata po roku 1950 i wspominanie dawnej nauki o powrocie Chrystusa w roku 1874).