Włodzimierz Bednarski

Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata plagiatem, tłumaczeniem amatorów czy wiarygodnym przekładem? (cz. 3)

dodane: 2013-04-17
Biblia Świadków Jehowy to Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata, zwane Przekładem Nowego Świata. Wydano ją w całości po angielsku w roku 1961, a po polsku w roku 1997. Ta Biblia to przekład kontrowersyjny, o czym napomknęła nawet publikacja Świadków Jehowy: „W XX wieku nazwano fałszerstwem inny przekład Biblii - New World Translation (Przekład Nowego Świata)” (Strażnica Nr 5, 1991 s. 26).

Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata plagiatem, tłumaczeniem amatorów czy wiarygodnym przekładem? (cz. 3)

 

Niezgodności Biblii Towarzystwa Strażnica z jego przekładem międzywierszowym

 

         W pierwszych dwóch częściach tego artykułu omówiliśmy szereg zagadnień związanych z Biblią Świadków Jehowy, które przedstawiliśmy w następujących rozdziałach:

 

         Komitet przekładu

         „Przekład” z języka angielskiego?

         Nazwa Biblii

         Krytyka przekładu

         Dostosowywanie Biblii do nauk Towarzystwa Strażnica.

 

         Natomiast w kolejnych częściach tego artykułu będziemy omawiać różne kwestie biblijne, które przekażemy w następującym rozdziale:

 

         Porównanie przekładu międzywierszowego Towarzystwa Strażnica z jego oficjalnym tekstem biblijnym oraz różne niezgodności i niekonsekwencje w Biblii Świadków Jehowy.

 

         Ponieważ podjęty temat jest dość szerokim zagadnieniem, dlatego rozbijemy go na określone odcinki.

 

Porównanie przekładu międzywierszowego Towarzystwa Strażnica z jego oficjalnym tekstem biblijnym oraz różne niezgodności i niekonsekwencje w Biblii Świadków Jehowy

 

         W tym podrozdziale podzieliliśmy teksty Towarzystwa Strażnica na grupy tematyczne i w nich porównamy szereg wersetów biblijnych i nauk tej organizacji. Zapamiętajmy, co ta organizacja pisze, powołując się na jednego ze znawców, o swoim przekładzie interlinearnym:

 

         „Najlepszy dostępny przekład międzywierszowy Nowego Testamentu” (Strażnica Nr 3, 1998 s. 32).

 

         Od siebie organizacja ta dodała następujące słowa:

 

         „Świadkowie Jehowy wydali TheKingdomInterlinearTranslationoftheGreekScriptures, aby osoby miłujące Słowo Boże mogły się zapoznać z oryginalnym greckim tekstem Biblii” (jw. s. 32).

 

         W związku z tymi ostatnimi słowami Towarzystwa Strażnica zapoznamy się „z oryginalnym greckim tekstem Biblii” i porównamy go z wieloma fragmentami z Pisma Świętego tej organizacji.

         Ona sama o swym oficjalnym przekładzie pisze następująco:

 

         „Przekład Nowego Świata okazuje się wybitnym tłumaczeniem między innymi z uwagi na swą wewnętrzną zgodność i dokładność” (Strażnica Nr 12, 1964 s. 10).

 

         Z racji tej, że krytycy Biblii Świadków Jehowy napisali, iż przekład ten ma szczególnie charakter unitariański, dlatego najwięcej uwagi poświęcimy Jezusowi Chrystusowi i Jego Bóstwu.

         Towarzystwo Strażnica nawet nie ukrywa tego ‘dostosowywania’ swego Pisma Świętego do swojego antytrynitaryzmu:

 

         „Przekład Nowego Świata oddaje Bogu cześć między innymi także przez to, że jest wolny od wpływu nauki o trójcy” (Strażnica Nr 12, 1964 s. 9).

 

         Imię Boże

 

1) W roku 1969 Towarzystwo Strażnica wydało Nowy Testament grecko-angielski, międzywierszowy (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures). „Uaktualniono” go w roku 1985 („Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego” 1995 s. 610). Nie ma w obu, w tekście greckim imienia Jehowa. W tłumaczeniu greckie Kyrios (Pan) oddane zostało określeniem „Jehowa” (gdy chodzi o Boga Ojca), choć obok, w przekładzie „słowo w słowo” oddano termin Kyrios (Pan) przez angielskie słówko Lord. Takich miejsc jest w Nowym Testamencie 237, a wymieniono je w „Chrześcijańskich Pismach Greckich w Przekładzie Nowego Świata” 1994 s. 413.

Skąd Towarzystwo Strażnica bezbłędnie potrafi stwierdzić, w którym fragmencie należy wstawić („przywrócić”) imię Jehowa w Nowym Testamencie, a takich miejsc wyznaczyło 237, skoro nie ma ani jednego rękopisu nowotestamentowego z tym imieniem? Przecież cytaty z imieniem Jahwe ze Starego Testamentu hebrajskiego, przytaczane w Nowym Testamencie, to zaledwie około 80 fragmentów.

Oto słowa w których Towarzystwo Strażnica przyznaje, że żaden rękopis Nowego Testamentu nie zawiera imienia Jahwe:

 

„W zachowanych do dziś manuskryptach greckich, jak również w licznych przekładach starożytnych i współczesnych rzuca się w oczy brak imienia Bożego” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994 s. 408).

 

„Ale poza tym w żadnym ze znanych nam dzisiaj starożytnych greckich manuskryptów ksiąg od Mateusza do Objawienia nie ma pełnego imienia Bożego” („Imię Boże, które pozostanie na zawsze” 1987 s. 23).

 

         Mało tego, chociaż Towarzystwo Strażnica twierdzi, że Biblia przetrwała do naszych czasów w stanie „niezmienionym”, to jednak czuło się uprawnione do „zmieniania” jej wstawiając przykładowo imię Jehowa do Nowego Testamentu:

 

         „Jehowa czuwa nad tym, by Biblia - Jego natchnione Słowo - została zachowana w niezmienionej postaci. A ludzie zajmujący się sporządzaniem jej odpisów podchodzili do swej pracy z najwyższą skrupulatnością. Dlatego znany obecnie tekst Biblii jest bezsprzecznie godny zaufania” (Strażnica 15.11 2008 s. 32).

 

         „Choć jednak w poszczególnych rodzinach rękopisów (i w obrębie każdej z nich) występują charakterystyczne różnice tekstowe, to ogólnie rzecz biorąc, natchnione Pisma przetrwały do naszych czasów w niezmienionej postaci. Wspomniane różnice nie mają żadnego wpływu na całokształt nauk biblijnych” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. 2, s. 597).

 

         Jednak nawet po takich swoich słowach Towarzystwo Strażnica nadało sobie „prawo” wstawienia imienia Jehowa do Nowego Testamentu:

 

„Imię »Jehowa« występuje w tym przekładzie 237 razy nawet w Chrześcijańskich Pismach Greckich (czyli Nowym Testamencie). Dlaczego również w »Nowym Testamencie«? Ponieważ ono ma prawo tam występować” (Strażnica Nr 12, 1964 s. 9).

 

2) Interesujące jest to, że istnieją przynajmniej dwa wersety w Starym Testamencie, zawierające imię Jahwe (Iz 29:10, Wj 24:8), cytowane później w Nowym Testamencie (Rz 11:8, Hbr 9:20), w których Towarzystwo Strażnica nie wstawiło imienia Jehowa. Postąpiło więc w tych wypadkach tak, jak wszyscy poważni wydawcy tekstu Biblii, którzy tak, jak Apostołowie, nie zamieścili nigdzie w Nowym Testamencie imienia Jahwe. Jeśli w tych miejscach Świadkowie Jehowy umieli być zgodni z Apostołem Pawłem, to czemu w pozostałych 237 miejscach wstawiają imię Jehowa?

Popatrzmy, że jednak Towarzystwo Strażnica podawało inne zapewnienie:

 

         „Imię Boże zostało w nim przywrócone we wszystkich cytatach z Pism Hebrajskich, w których ono występuje” („Imię Boże, które pozostanie na zawsze” 1987 s. 27).

 

         Oto zestawienie tych par wersetów:

 

         Iz 29:10 – „Bo Jehowa wylał na was ducha głębokiego snu; i on zamyka wasze oczy, proroków, on też zakrył wasze głowy, wizjonerów” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997; podano też odsyłacz do Rz 11:8).

         Rz 11:8 – „tak jak jest napisane: »Bóg dał im ducha głębokiego snu, oczy, by nie widzieli, i uszy, by nie słyszeli - aż po dziś dzień«” (jw.; podano też odsyłacz do Iz 29:10).

 

         Wj 24:8 – „Przeto Mojżesz wziął krew i pokropiwszy nią lud, powiedział: »Oto krew przymierza, które Jehowa zawarł z wami co do wszystkich tych słów«” (jw.; podano też odsyłacz do Hbr 9:20).

         Hbr 9:20 – „mówiąc: »To jest krew przymierza, które Bóg na was nałożył jako nakaz«” (jw.; podano też odsyłacz do Wj 24:8).

 

3) Towarzystwo Strażnica podaje też inny „argument” dotyczący wstawienia imienia Jehowa do Nowego Testamentu:

 

„Przywrócenie go w każdym z tych 237 miejsc znajduje potwierdzenie w przekładach hebrajskich” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997 s. 1643).

 

 Co to są te hebrajskie przekłady? Okazuje się, że są to dokonane w wiekach od XIV do XX tłumaczenia Nowego Testamentu z języka greckiego na hebrajski:

 

„Co najmniej od XIV wieku dokonano wielu przekładów Chrześcijańskich Pism Greckich na język hebrajski. Co robili tłumacze, gdy napotkali cytat ze »Starego Testamentu«, w którym było imię Boże? Często czuli się zmuszeni ponownie umieścić je w tekście” („Imię Boże, które pozostanie na zawsze” 1987 s. 26-27).

 

„Co najmniej od XIV wieku dokonywano przekładów Pism Greckich na język hebrajski. Zasługują one na uwagę, gdyż w wielu z nich w tekście Pism Chrześcijańskich przywrócono imię Boże. PrzekładNowegoŚwiata wielokrotnie się na nie powołuje, używając symbolu »J« z odpowiednim numerem” („Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne” 1998 s. 319).

 

Towarzystwo Strażnica więc nie według rękopisów biblijnych, lecz na podstawie często współczesnych tłumaczeń wstawiło do swej Biblii imię Jehowa, ucząc przy tym, że było ono jakoby w oryginalnych pismach Apostołów.

Mało tego, jak podaje ono w swej angielskiej Biblii z przypisami (New World Translation of the Holy Scriptures - With References s. 1566), przekłady te w jeszcze innych 72 miejscach wstawiają imię Jehowa, czego już Świadkowie Jehowy nie dokonali (patrz jw. s. 1566, gdzie wymieniono te 72 miejsca). Jakim więc „potwierdzeniem” są te przekłady dla Biblii Towarzystwa Strażnica, skoro ono samo nie zgadza się z nimi w pełni?

Ciekawe, że tylko około 80 miejsc w Nowego Testamentu, z 237, w których Świadkowie Jehowy wstawili imię Jehowa, to cytaty ze Starego Testamentu. Pozostałe miejsca to oryginalne słowa pisarzy Nowego Testamentu. Choć w żadnym przypadku nie wolno było Świadkom Jehowy wstawiać imienia Jehowa do Nowego Testamentu, to tym bardziej nie powinno mieć to miejsca w tekstach, które nie są cytatami starotestamentowymi.

 

         4) W Starym Testamencie Towarzystwo Strażnica dodało w 141 miejscach imię Jehowa, choć nie ma go w hebrajskim tekście i nie ma dowodów, że tam było:

 

„Imię Boże przywrócono również w 141 miejscach, w których tak zwani soferowie zmienili je na ’Adonáj lub ’Elohím” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997 s. 1642-1643).

 

         W innej publikacji Towarzystwo Strażnica pisze o 134 miejscach, a nie o 141:

 

         „Przesądna obawa przed wymawianiem imienia Jehowa tak usidliła soferów, że w 134 miejscach pozwolili sobie zastąpić je słowem ’Adonáj (Pan), a w niektórych - wyrazem ’Elohím (Bóg)” („Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne” 1998 s. 311).

 

5) Oto zmieniająca się ilość występowania imienia Jehowa w Biblii Świadków Jehowy, w Pismach Hebrajskich:

 

6962 razy (Strażnica Nr 20, 1966 s. 11).

6970 razy (ang. Przebudźcie się! 22.01 1974 s. 19).

6961 razy („Narody mają poznać, że ja jestem Jehowa – Jak?” 1978 s. 34).

6960 razy (Strażnica Rok CII [1981] Nr 9 s. 23).

6973 razy („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997 s. 1642).

 

Więcej o tym zagadnieniu pisała J. Czapska w artykule pt. Imię Boże w Pismach Hebrajskich, a Towarzystwo Strażnica (www.brooklyn.org.pl).

 

         6) Mk 12:29 - „Jehowa nasz Bóg, to jeden Jehowa” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

W tym wersecie powinny być następujące słowa: „Pan Bóg nasz, Pan jest jeden” (Mk 12:29, BT). W tekście tym, w oryginale greckim Nowego Testamentu, nie ma słowa „Jehowa”. Towarzystwo Strażnica to potwierdza w swym przekładzie grecko-angielskim podając: Lord the God of us Lord one is (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985).

 

         7) Dz 7:60 – „Jehowo, nie policz im tego grzechu” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

W tym fragmencie Towarzystwo Strażnica wstawiło imię Jehowa, którego nie ma w oryginale, co przyznaje ono w swym grecko-angielskim przekładzie dając w nim za greckie słowo Kyrie angielski termin Lord (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985).

 

8) Jk 5:14-15 – „Choruje ktoś wśród was? Niech przywoła starszych zboru i niech się modlą nad nim, nacierając go oliwą w imię Jehowy. A modlitwa wiary uzdrowi niedomagającego i Jehowa go podniesie” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

W tym fragmencie Towarzystwo Strażnica wstawiło dwa razy imię „Jehowa”, którego nie ma w oryginalnym tekście greckim Nowego Testamentu. Organizacja ta tłumacząc „słowo w słowo” występujący w nim grecki tytuł Kyrios oddała go jako Lord (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985).

 

9) Ef 5:19-20 – „przemawiając do siebie w psalmach i pieśniach pochwalnych dla Boga, i pieśniach duchowych, śpiewając Jehowie przy wtórze muzyki w waszych sercach, zawsze składając za wszystko podziękowania naszemu Bogu i Ojcu w imię naszego Pana, Jezusa Chrystusa” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

W tekście Ef 5:19 Towarzystwo Strażnica wstawiło słowo „Boga” oraz zamieniło termin „Pan” na „Jehowa”. Tych określeń nie ma w oryginalnym tekście greckim (patrz The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). Biblia Tysiąclecia oddaje powyższy fragment następująco: „przemawiając do siebie wzajemnie w psalmach i hymnach, i pieśniach pełnych ducha, śpiewając i wysławiającPana w waszych sercach. Dziękujcie zawsze za wszystko Bogu Ojcu w imię Pana naszego Jezusa Chrystusa” (Ef 5:19-20).

 

         10) 1P 1:24-25 – „Bo »wszelkie ciało jest jak trawa, a wszelka jego chwała jest jak kwiecie trawy; trawa usycha i kwiat opada, lecz wypowiedź Jehowy trwa na wieki«. Otóż tą »wypowiedzią« jest to, co zostało wam oznajmione jako dobra nowina” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

         W wersecie tym w oryginale greckim pada słowo Kyrios (Pan), a nie Jehowa, co w przekładzie międzywierszowym oddało Towarzystwo Strażnica po angielsku jako Lord (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985).

         Mało tego, w Biblii Świadków Jehowy przy słowach z 1P 1:25 jest odsyłacz do tekstu Iz 40:8, w którym też nie ma terminu „Jehowa”, ale jest określenie „Bóg”:

 

         Iz 40:8 - „Zielona trawa uschła, kwiecie zwiędło, lecz słowo naszego Boga będzie trwało po czas niezmierzony” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

 

W związku z tym Towarzystwo Strażnica podawało zupełnie inne zapewnienie:

 

         „Imię Boże zostało w nim przywrócone we wszystkich cytatach z Pism Hebrajskich, w których ono występuje” („Imię Boże, które pozostanie na zawsze” 1987 s. 27).

 

         11) Towarzystwo Strażnica naucza, że Jezus, w odróżnieniu od uczonych w Piśmie, używał imienia Jehowa:

 

         „W przeciwieństwie do Żydów nie trzymał się więc babilońskiego zwyczaju, żeby używać tylko słowo Pan zamiast wypowiadania imienia Bożego” (Strażnica Nr 21, 1967 s. 9).

 

Niekonsekwencją tej organizacji jest to, że w usta uczonego żydowskiego w swej Biblii włożyła imię Jehowa:

 

Łk 10:27 - „Ten, odpowiadając, rzekł: »‚Masz miłować Jehowę, twojego Boga, całym swym sercem i całą swą duszą...«” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

 

         12) Towarzystwo Strażnica umieściło w swej Biblii imię „Jehowa”, które jest, jak podaje samo za jednym z biblistów, tylko „angielskim ekwiwalentem imienia Jahwe”. Nie jest to więc termin biblijny, ale pochodzący z współczesnej angielszczyzny. Na dodatek termin Jehowa ma „wątpliwy rodowód”, jak podaje ten specjalista:

 

         „Hebraista R. H. Pfeiffer oświadczył: »Forma ‚Jehowa’, cokolwiek by mówiono o jej wątpliwym rodowodzie, jest i powinna pozostać właściwym angielskim ekwiwalentem imienia Jahwe«” („Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne” 1998 s. 327).

 

         W innej publikacji Towarzystwo Strażnica pisze o polskiej ‘formie tradycyjnej’:

 

„Słowo »Jehowa« jest formą imienia Bożego tradycyjnie utrwaloną w języku polskim” (Strażnica Rok CVI [1985] Nr 7 s. 22).

 

13) Niekonsekwencją Towarzystwa Strażnica jest to, że nie wstawiło z powodów doktrynalnych imienia Jehowa w tekście Hbr 1:10, który jest cytatem ze Starego Testamentu:

 

Hbr 1:10 – „Tyś, Panie, na początku założył fundamenty ziemi i dziełem twoich rąk są niebiosa.” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

 

         W Starym Testamencie tekst ten jest odniesiony do Jahwe (Ps 102:25; 102:26, BT), a w Nowym Testamencie do Jezusa. Frazę „Tyś, Panie” zawiera grecka Septuaginta (Ps 101:26; Septuaginta t. I-II dr A. Rahlfs, Stuttgart 1979). Przypominamy, że Towarzystwo Strażnica uważa, że ona zawierała pierwotnie tetragram JHWH. Jednak organizacja ta, z powodów doktrynalnych, nie mogła wstawić imienia Jehowa do tekstu Hbr 1:10, gdyż by okazało się, że Jezus jest równy swemu Ojcu i nawet może przysługiwać mu imię Jahwe. Przypominamy też, że Świadkowie Jehowy stosują tekst Hbr 1:10 do Syna Bożego:

 

„Psalmista mówi o Bogu, podczas gdy apostoł Paweł zastosował te słowa do Jezusa Chrystusa (Hebr. 1:10, 11)” (Strażnica Rok CVIII [1987] Nr 8 s. 21; por. „Prowadzenie rozmów na podstawie Pism” 2001 s. 374).

 

         14) 1P 2:2-3 – „i jak nowo narodzone dzieciątka rozwińcie gorące pragnienie nie sfałszowanego mleka mającego związek ze słowem, abyście dzięki niemu rośli ku wybawieniu, jeśli tylko zakosztowaliście, że Pan jest życzliwy” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997; odsyłacz do Ps 34:8).

Niekonsekwencją Towarzystwa Strażnica jest to, że nie wstawiło z powodów doktrynalnych imienia Jehowa w tekście 1P 2:3, który jest cytatem ze Starego Testamentu z Ps 34:8 i do którego kieruje nas odsyłacz w Biblii tej organizacji:

 

         Ps 34:8 - „Skosztujcie i zobaczcie, że Jehowa jest dobry” (jw.; odsyłacz do 1P 2:3).

 

Jednak organizacja ta, z powodów doktrynalnych, nie mogła wstawić imienia Jehowa do tekstu 1P 2:3, gdyż by okazało się, że Jezus jest równy swemu Ojcu i nawet może przysługiwać mu imię Jahwe.

Warto wiedzieć, że Towarzystwo Strażnica przytaczało też inne przekłady biblijne, które tak oto oddawały tekst 1P 2:3:

 

„Czasami tekst Pism Hebrajskich odnosi się do Jehowy, ale spełnia się na Jezusie Chrystusie, gdyż Bóg powierzył mu moc i władzę. Na przykład w Psalmie 34:9 znajdujemy zaproszenie: »Skosztujcie i zobaczcie, że dobry jest Pan [Jehowa, NW]«. Piotr odniósł jednak tę wypowiedź do Pana Jezusa Chrystusa, mówiąc: »Gdyżeście zakosztowali, iż dobrotliwy jest Pan« (1 Piotra 2:3). Apostoł podaje tutaj pewną zasadę i wyjaśnia, jak sprawdza się ona również na Jezusie Chrystusie” (Strażnica Nr 11, 1994 s. 30).

 

 „Piotr odpowiada: »Jak nowo narodzone niemowlęta pragnijcie duchowego, niesfałszowanego mleka, abyście dzięki niemu rośli i osiągnęli zbawienie! Wszak ‛doświadczyliście, że dobry jest Pan!’« (1 Piotra 2:2, 3, Bpozn.)” (Strażnica Rok CI [1980] Nr 23 s. 7).

 

W związku ze wspomnianą niekonsekwencją Towarzystwa Strażnica popatrzmy, jakie podawało ono zapewnienie:

 

         „Imię Boże zostało w nim przywrócone we wszystkich cytatach z Pism Hebrajskich, w których ono występuje” („Imię Boże, które pozostanie na zawsze” 1987 s. 27).

 

         15) 1P 3:15 – „Ale w swych sercach uświęcajcie Chrystusa jako Pana” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

Biblia Tysiąclecia oddała ten werset następująco: „Pana zaś Chrystusa miejcie w sercach za Świętego”. Wskazała ona, że jest to aluzja do tekstu Iz 8:13, który w Biblii Świadków Jehowy oddany jest bardzo podobnie:

 

Iz 8:13 - „Jehowa Zastępów - to jego macie uważać zaświętego” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

 

Niekonsekwencją Towarzystwa Strażnica jest to, że nie wstawiło imienia Jehowa w tekście 1P 3:15, który jest cytatem ze Starego Testamentu z Iz 8:13 i do którego kieruje nas odsyłacz w każdej greckiej Biblii, prócz przekładu Świadków Jehowy (patrz Novum Testamentum Graece Nestle-Aland, Stuttgart 1979; The Greek New Testament  K. Aland, M. Black, C. M. Martini, B. M. Metzger, A Wikgren, Stuttgart 1985).

Organizacja ta, z powodów doktrynalnych, nie mogła wstawić imienia Jehowa do tekstu 1P 3:15, gdyż by okazało się, że Jezus jest równy swemu Ojcu i nawet może przysługiwać mu imię Jahwe.

         Ciekawe, że przy tekście 1P 3:14 Towarzystwo Strażnica robi odsyłacz w swej Biblii do Iz 8:12, a w wersecie następnym, to znaczy w 1P 3:15, nie kieruje nas już do Iz 8:13 (patrz „Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

         Jednak przypis do 1P 3:15 w angielskiej Biblii Świadków Jehowy zawiera informację, że 10 tekstów hebrajskich, na które oni się wielokrotnie powołują, ma w tym wersecie imię Jehowa:

 

“The Christ as Lord,” אABC; TR, “the Lord God”; J7,8,11-14,16,17,24, “Jehovah God.” (New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984).

 

W związku ze wspomnianą niekonsekwencją Towarzystwa Strażnica popatrzmy, jakie podawało ono zapewnienie:

 

         „Imię Boże zostało w nim przywrócone we wszystkich cytatach z Pism Hebrajskich, w których ono występuje” („Imię Boże, które pozostanie na zawsze” 1987 s. 27).

 

16) Towarzystwo Strażnica wstawiając do swego Nowego Testamentu imię Jehowa uzasadnia to tym, że Jezus „ujawnił” je:

 

„Jezus posługiwał się imieniem Bożym oraz mówił o nim innym. W modlitwie do Boga rzekł: »Ujawniłem twoje imię ludziom, których mi dałeś ze świata« (…) (Jana 17:6, 11, 12, 26)” (Strażnica 01.08 2008 s. 19).

 

Niekonsekwencją tej organizacji jest to, że inne osoby, według „Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata”, posługiwały się imieniem Jehowa i to zanim Jezus je „ujawnił”. Wniosek z tego taki, że to one raczej pierwsze mogły „ujawniać” cokolwiek. Oto wspomniane osoby:

 

         Maryja (Łk 1:46);

Elżbieta (Łk 1:24-25, 45);

Zachariasz (Łk 1:67-68, 76);

sąsiedzi i krewni (Łk 1:58);

pasterze (Łk 2:15);

Jan Chrzciciel (J 1:23);

uczony w Piśmie (Łk 10:27).

 

         17) Towarzystwo Strażnica wielokrotnie w Nowym Testamencie wstawiło za określenie „anioł Pański” termin „anioł Jehowy” (np. Dz 5:19, 12:11). Jest to niezgodne z jego własnym angielskim przekładem międzywierszowym, w którym czytamy zawsze o „aniele Pańskim” (np. Dz 12:11), to znaczy o Lord the angel (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985).

         Jezus, jako „Pan”, też jest właścicielem aniołów, więc określenie „anioł Pański” i jemu ich przydziela. Oto fragmenty z „Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata” (1997), w których mowa jest o tym, że Chrystus jest właścicielem aniołów:

 

Mt 13:41 – „Syn Człowieczy pośle swych aniołów”. [Również Bóg jest właścicielem aniołów: „Wysławiajcie go, wszyscy jego aniołowie” (Ps 148:2).]

 

         Mt 16:27 – „Bo Syn Człowieczy ma przyjść w chwale swego Ojca ze swymi aniołami”.

 

         Mt 24:31 – „I pośle on swoich aniołów”.

 

         2Tes 1:7 – „Pana Jezusa wraz z jego potężnymi aniołami”. [Również Bóg ma „potężnych aniołów”: „Błogosławcie Jehowę, aniołowie jego, potężni” (Ps 103:20).]

 

         Ap 22:16 – „Ja, Jezus, posłałem swego anioła”. [Również Bóg posyła „swego anioła”: „Jehowa, Bóg natchnionych wypowiedzi proroków, posłał swego anioła” (Ap 22:6). Por. o aniołach Jezusa w Mk 13:27.]

 

         18) Łk 1:16-17 – „i wielu synów Izraela zawróci ku Jehowie, ich Bogu. Pójdzie też przed nim z duchem i mocą Eliasza, żeby zawrócić serca ojców ku dzieciom, a nieposłusznych ku praktycznej mądrości prawych, żeby przygotować Jehowie lud przysposobiony” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

         W wersetach tych w oryginale greckim pada dwa razy słowo Kyrios (Pan), a nie Jehowa, co w przekładzie międzywierszowym oddało Towarzystwo Strażnica po angielsku jako Lord (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985).

         Mało tego, w Biblii Świadków Jehowy przy słowach z Łk 1:16 jest odsyłacz do tekstu Ml 4:6, w którym też nie ma terminu „Jehowa”:

 

         Ml 4:6 - „I zwróci serce ojców ku synom, a serce synów ku ojcom - abym nie przyszedł i nie poraził ziemi, wydając ją na zagładę” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

 

W związku z tym Towarzystwo Strażnica podawało zupełnie inne zapewnienie:

 

         „Imię Boże zostało w nim przywrócone we wszystkich cytatach z Pism Hebrajskich, w których ono występuje” („Imię Boże, które pozostanie na zawsze” 1987 s. 27).

 

         Towarzystwo Strażnica z powodów doktrynalnych wstawiło w Łk 1:16-17 imię Jehowa, by nikt nie odczytał tych słów jako mówiących o Bóstwie Jezusa: „[Jan] Wielu (...) nawróci, do Pana, Boga ich; on sam pójdzie przed Nim...” (BT).

         Nawet z Biblii Świadków Jehowy wynika, że Jan miał iść przed Jezusem, a nie przed Jehową:

 

         Dz 19:4 – „Jan chrzcił chrztem symbolizującym skruchę i mówił ludowi, aby uwierzył w tego, który przyjdzie po nim, to jest w Jezusa” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

Patrz też: Mt 3:11, 11:10, Mk 1:7, Łk 3:16, J 3:28.

 

         19) Towarzystwo Strażnica wstawiając imię Jehowa do Nowego Testamentu twierdzi, że „przywraca” je tylko zamiast określeń Pan i Bóg. Tymczasem już w Starym Testamencie pisarze biblijni zmieniali często imię Jahwe na termin Bóg. To samo, według nas, zrobili Apostołowie i Ewangeliści w Nowym Testamencie. Oto tylko trzy przykłady z Biblii Świadków Jehowy, w których widać, że w Starym Testamencie autorzy biblijni wprowadzali inne imiona Boga zamiast tetragramu JHWH:

 

         2Sm 5:19 – „A Dawid zapytał Jehowę...” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

         1Krn 14:10 – „A Dawid pytał Boga...” (jw.).

 

         2Sm 5:23 – „Wtedy Dawid zapytał Jehowę” (jw.)

         1Krn 14:14 – „Wtedy Dawid znowu zapytał Boga” (jw.).

 

         2Krl 21:7 – „w domu, o którym Jehowa powiedział do Dawida i do Salomona” (jw.).

         2Krn 33:7 – „w domu prawdziwego Boga, o którym Bóg powiedział do Dawida i do Salomona” (jw.).

 

         Takich fragmentów w Biblii Towarzystwa Strażnica jest więcej, np. 2Sm 5:24 i 1Krn 14:15; 2Sm 5:25 i 1Krn 14:16; 2Sm 6:11 i 1Krn 13:14; 2Sm 7:3 i 1Krn 17:2; 2Sm 7:4 i 1Krn 17:3; 2Sm 24:10 i 1Krn 21:8; 1Krl 3:5 i 2Krn 1:7.

         W innych fragmentach organizacja ta pozmieniała imiona Boże. Oto przykład z Biblii Tysiąclecia:

 

Ps 14:2, 4, 7 „Jahwe spogląda z nieba na synów ludzkich (...) który szukałby Boga (...) którzy nie wzywają Jahwe? (...) Gdy Jahwe odmieni los swego narodu”.

         Ps 53:3, 5, 7 „Bóg spogląda z nieba na synów ludzkich (...) który by szukał Boga (...) a nie wzywają Boga? (...) Gdy Bóg odmieni los swego narodu”.

 

         W Ps 53:2, 4 i 6 (Ps 53:3, 5 i 7 w BT) Towarzystwo Strażnica wbrew oryginałowi hebrajskiemu wstawiło imię Jehowa (patrz powyżej pkt 4).

 

         Cześć dla Chrystusa i modlitwa do Niego

 

1) Łk 4:15 – „On zaś począł nauczać w ich synagogach, darzony przez wszystkich szacunkiem” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

W tym wersecie Biblia Tysiąclecia mówi o „wysławianiu” Chrystusa. Towarzystwo Strażnica dało tu termin „szacunek” (ang. honor), ale gdy pada to samo greckie słowo, dotyczące Ojca, to tłumaczy je na „wychwalanie” (ang. glorifying) (Łk 2:20, 5:25, 17:15). Jednak w tłumaczeniu „słowo w słowo” w Łk 4:15 zamieszczono termin glorified (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985).

 

2) J 14:14 – „Jeżeli poprosicie o coś w imię moje, ja to uczynię” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

Ten tekst Towarzystwo Strażnica zmieniło. W Biblii Tysiąclecia brzmi on następująco: „O cokolwiek prosić Mniebędziecie w imię moje, Ja to spełnię” (J 14:14). Angielska Biblia Świadków Jehowy podaje w przypisie do J 14:14, że słowo „Mnie” zawierają następujące rękopisy biblijne: P66, Kodeksy Synaicki, Watykański i „W”, Wulgata oraz przekłady syryjskie „h” i „p” (New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984).

Mało tego, grecko-angielski przekład Towarzystwa Strażnica, tłumacząc tekst grecki „słowo w słowo” umieszcza angielskie słówko me (mnie). Jednak już za marginesem, gdzie jest oficjalny angielski tekst Świadków Jehowy, ‘znika’ ono. Oto one oba:

 if ever anything YOU should ask me in the name of me this I shall do;

If YOU ask anything in my name, I will do it. (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985).

 

3) W 1969 roku Towarzystwo Strażnica wydało swój przekład grecko-angielski Nowego Testamentu, w którym w przypisie do Dz 7:59 nie było jeszcze angielskich słów invocation lub prayer (co oznacza modlitwę), które pojawią się w roku 1985 w nowej edycji tego przekładu (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1969).

 

4) Dz 7:59 – „I kamienowali Szczepana, a on błagał i mówił: »Panie Jezusie, przyjmij ducha mego«” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

W angielskiej Biblii z roku 1984 Towarzystwo Strażnica podało w przypisie, że w Dz 7:59 można użyć angielskich słów invocation lub prayer (co oznacza modlitwę), zamiast terminu appeal, tzn. „błagał” (New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984). To samo podano w grecko-angielskim Nowym Testamencie z roku 1985 i każdy zauważy, że omawiany termin grecki, użyty w Dz 7:59, jest prawie identyczny jak słowa w Dz 2:21 i Rz 10:13, a te wersety Świadkowie Jehowy odnoszą do modlitwy względem Boga (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985).

Niedawno zaliczono tekst Dz 7:59 do „modlitw”:

„Jednakże w wielu przekładach można przeczytać, że Szczepan »modlił się« do Jezusa. A przypis w angielskim wydaniu PrzekładuNowegoŚwiata wyjaśnia, że grecki wyraz przetłumaczony tu na »błagał« może też oznaczać »wzywał; zanosił modlitwę«” (Strażnica Nr 1, 2005 s. 31).

 

5) Dz 1:24-25 – „A modląc się, rzekli: »Ty, Jehowo, znający serca wszystkich, wskaż, którego z tych dwóch mężczyzn wybrałeś, żeby w tym usługiwaniu i apostolstwie zajął miejsce, z którego zszedł Judasz, aby pójść na swoje miejsce«” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

W Biblii Tysiąclecia fragment ten oddano następująco: „I tak się pomodlili: »Ty, Panie znasz serca wszystkich, wskaż z tych dwóch jednego, którego wybrałeś...«” (Dz 1:24). Towarzystwo Strażnica, aby przypadkiem ktoś nie odniósł tego tekstu do Pana Jezusa, wstawiło w tym wersecie imię „Jehowa” zamiast „Pan”. Tymczasem ci, którzy twierdzą, że to modlitwa do Jezusa, przypominają, że w Nowym Testamencie Chrystus wielokrotnie nazywany jest „Panem”. Prócz tego, pomimo że otrzymał On Apostołów od Ojca (J 17:11), to jednak sam ich wybierał (Mt 4:19) i może więc i dobierał także ich, gdy jednego zabrakło. O Panu Jezusie mówi wcześniej werset 21, a On również, jak Bóg, „zna serca” (Ap 2:23, 1Kor 4:5, J 2:25). Ciekawe dlaczego Towarzystwo Strażnica wstawiło imię Jehowa w tym konkretnym wersecie? Czy dlatego, że pada w nim słowo „modlitwa”? Zaznaczmy też, że fragment ten nie jest cytatem ze Starego Testamentu, który by zawierał tetragram JHWH. Również grecko-angielski przekład Towarzystwa Strażnica ukazuje, że w tym wersecie grecki termin Kyrie oddano angielskim słowem Lord, a później zmieniono go na Jehovah (patrz The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985).

 

6) 2Tm 1:16-18 – „Oby Pan obdarzył miłosierdziem dom Onezyfora, ponieważ często niósł mi pokrzepienie i nie zawstydził się moich łańcuchów. (...) Oby Pan dał mu w owym dniu znaleźć miłosierdzie ze strony Jehowy” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

O tym fragmencie Towarzystwo Strażnica napisało:

„Nawet jeśli Onezyfor rzeczywiście już nie żył, Paweł wyrażał jedynie życzenie, by Bóg okazał jego przyjacielowi miłosierdzie” (Strażnica Nr 22, 1997 s. 31).

Czy nie jest to wobec tego modlitwa? Organizacja ta jednak w swym komentarzu zmieniła ‘akcent’ z Pana Jezusa na Boga Ojca. A przecież proszonym w tym tekście jest Pan Jezus, który ma wstawić się za Onezyfora u Pana Boga. W innym fragmencie organizacja ta nazwała jednak „modlitwą” te słowa, choć znów odniosła je do Boga:

„Paweł ogromnie sobie cenił tę lojalność i modlił się, by Jehowa »obdarzył miłosierdziem« Onezyfora i jego dom (2Tm 1:15-18)” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. 2, s. 268).

Oczywiście bezprawnym było wstawienie w tym tekście biblijnym imienia Jehowa, gdyż według przekładu grecko-angielskiego Towarzystwa Strażnica w 2Tm 1:18 znajduje się słowo Kyrios, które oddano przez angielskie Lord (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985).

 

         7) Dz 2:21 – „A każdy, kto wzywa imienia Jehowy, będzie wybawiony” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

Towarzystwo Strażnica wstawiło tu imię Jehowa, którego nie ma w oryginalnym tekście greckim Nowego Testamentu. Organizacja ta tłumacząc „słowo w słowo” występujący w nim grecki tytuł Kyrios oddała go jako Lord (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). Biblia tej organizacji sama ukazuje, że zbawienie mamy też od Jezusa, co pozwala nam odpowiednio patrzeć na tekst Dz 2:21: „Wybawieniezawdzięczamy naszemu Bogu, który zasiada na tronie, i Barankowi” (Ap 7:10).

 

8) Rz 10:12-13 – „Nie ma bowiem różnicy między Żydem a Grekiem, bo nad wszystkimi jest ten sam Pan, bogaty dla wszystkich, którzy go wzywają. Gdyż »każdy, kto wzywa imienia Jehowy, będzie wybawiony«” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

Towarzystwo Strażnica wstawiło tu imię Jehowa, którego nie ma w oryginalnym tekście greckim Nowego Testamentu. Organizacja ta tłumacząc „słowo w słowo” występujący w nim grecki tytuł Kyrios oddała go jako Lord (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). Biblia tej organizacji sama ukazuje, że zbawienie mamy też od Jezusa, co pozwala nam odpowiednio patrzeć na tekst Rz 10:13: „Wybawienie zawdzięczamy naszemu Bogu, który zasiada na tronie, i Barankowi” (Ap 7:10).

 

9) 1J 5:13-15 – „Piszę to wam, abyście wiedzieli, że macie życie wieczne - wy, którzy wierzycie w imię Syna Bożego. A to jest ufność, którą żywimy do niego, że o cokolwiek prosimy zgodnie z jego wolą, on nas wysłuchuje. Ponadto jeśli wiemy, że nas wysłuchuje, o cokolwiek prosimy, to wiemy, że będziemy mieć wszystko, o co prosimy, bośmy go o to poprosili. („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994).

W roku 1997 Towarzystwo Strażnica zmieniło tekst w swym przekładzie tak, iż nie pozwala on już zanosić próśb do Jezusa, ale tylko do Boga:

 

1J 5:13-15 - „Piszę to wam, abyście wiedzieli, że macie życie wieczne - wy, którzy wierzycie w imię Syna Boga. A to jest ufność, którą żywimy do niego, że o cokolwiek prosimy zgodnie z jego wolą, on nas wysłuchuje. Ponadto jeśli wiemy, że nas wysłuchuje, o cokolwiek prosimy, to wiemy, że będziemy mieć wszystko, o co prosimy, bośmy go o to poprosili. („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

 

10) Hbr 1:6 - But when he again brings his First-born into the inhabited earth, he says: “And let all God’s angels worship him” (New World Translation of the Christian Greek Scriptures 1950; NewWorldTranslationoftheHolyScriptures 1970).

 

         Po polsku tekst ten oddawano następująco:

 

Hbr 1:6 - „A gdy znowu wprowadzi swego Pierworodnego na zamieszkałą ziemię, powie: »I niech go wielbią wszyscy aniołowie Boży« (NW)” (Strażnica Rok XCIV [1973] Nr 17 s. 22 [ang. 15.11 1970 s. 702]).

 

W roku 1971 Towarzystwo Strażnica zmieniło swój tekst biblijny odrzucając słowo „wielbienie” (ang. worship), a zastępując je terminem „hołd” (ang. obeisance), który jest mniej znaczącym w nazewnictwie tej organizacji:

 

Hbr 1:6 – But when he again brings his Firstborn into the inhabited earth, he says: “And let all God’s angels do obeisance to him” (NewWorldTranslationoftheHolyScriptures 1971; New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984).

 

Hbr 1:6 – „I niech mu złożą hołd wszyscy aniołowie Boży” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

 

         11) Towarzystwo Strażnica inaczej oddaje w swej Biblii słowo greckie proskyneo, gdy chodzi o Boga Ojca, a inaczej gdy chodzi o Syna Bożego (patrz The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985).

Przykładowo w Hbr 1:6 przetłumaczono słowo proskyneo na „hołd” dla Jezusa, a w Mt 4:10 ten sam termin grecki przełożono na „cześć” dla Boga, czy w Mt 4:9 nawet na „cześć” dla szatana („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997). „Hołd” dla Chrystusa zrównano też z „hołdem” dla ludzi (Mt 18:26, Dz 10:25), a przecież w wielu przypadkach dotyczy on Jezusa zmartwychwstałego (Mt 28:9, 17, Łk 24:52), czy oddawany jest on Synowi Bożemu przez wszystkich aniołów (Hbr 1:6)!

         Jeden raz Towarzystwo Strażnica w swej Biblii przydzieliło Jezusowi „cześć” (gr. proskyneo), choć razem z Ojcem:

Ap 5:13-14 – „»Zasiadającemu na tronie i Barankowi błogosławieństwo i szacunek, i chwała, i potęga na wieki wieków«. A cztery żywe stworzenia mówiły: »Amen!«, starsi zaś upadli i oddali cześć” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

Stosowanie innych słów odnośnie Jezusa i Jego Ojca jest wbrew zasadzie, którą samo wprowadziło Towarzystwo Strażnica w swej Biblii:

„W miarę możliwości w Przekładzie Nowego Świata starano się przypisać każdemu słowu oryginału greckiego jedno odpowiadające mu słowo polskie” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994, Przedmowa, s. 5).

 

         12) Flp 2:9 – „Dlatego też Bóg wyniósł go na wyższe stanowisko i życzliwie dał mu imię, które przewyższa wszelkie inne imię” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).

         Towarzystwo Strażnica dodało w tym tekście słowo „inne”, którego nie ma w oryginale greckim, co ukazuje jego przekład międzywierszowy (patrz The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985). Natomiast tekst oficjalny tej organizacji umieszcza termin „inne” w nawiasie kwadratowym: and kindly gave him the name that is above every [other] name (New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984). Nie zawsze tak jednak było, gdyż np. w roku 1969 tekst ten nie zawierał nawiasu: and kindly gave him the name that is above every other name (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1969).

         Towarzystwo Strażnica prawdopodobnie dodało słowo „inne” w Flp 2:9, aby nikt nie myślał, że imię Jezus może przewyższać imię Jehowa. Samo zaś tłumaczy to następująco:

 

         „Słowo »inne« występujące w tłumaczeniu powyższego zwrotu nie pojawia się dosłownie w tekście greckim, ale wynika z treści tego wersetu. »Imię« Jezusa nie może przecież przewyższać samo siebie, lecz góruje nad imieniem każdego innego stworzenia” (Strażnica Nr 22, 1995 s. 30).

 

         Niektórzy znawcy przedmiotu stawiają też zarzut Towarzystwu Strażnica, że prócz słowa „dał” wstawiło w tekście Flp 2:9 termin „życzliwie”. Dlaczego nie podoba im się te słowo? Otóż większość przekładów biblijnych ma w tym wersecie albo termin „dał”, albo „darował” (obdarował). Słowo „życzliwie” ma u Świadków Jehowy złe konotacje, bo jest wymiennikiem określenia „z łaski”:

 

„Dzięki takiej postawie, całkowicie wolnej od ducha rywalizacji, zaskarbił sobie łaskę Bożą. »Z tego też powodu Bóg wyniósł go na wyższe stanowisko i łaskawie dał mu imię, które jest nad wszelkie inne imię« (Filipian 2:5-9, NW)” (Strażnica Nr 5, 1994 s. 5).

 

         Towarzystwo Strażnica tak oto formułuje zarzut kierowany przez innych przeciw niemu:

 

         „Ponieważ Przekład Nowego Świata w Filipian 2:9 stwierdza, że »Bóg (...) łaskawie dał mu [Jezusowi] imię, które jest ponad wszelkie inne imię«, więc wysunięto zarzut, iż podsuwa to myśl o niższości Jezusa i o tym, że doznaje łaski. Jednak jest to tylko jeszcze dalszy przykład tego, że Przekład Nowego Świata oddaje cześć Bogu, bo zakwestionowane tu greckie słowo charizomai oznacza: »okazać łaskę, tzn. niezasłużone, łaskawe przebaczenie, wybawienie«. I chociaż ponad dwadzieścia tłumaczeń angielskich stosuje odpowiedniki słów »dał«, »obdarzył« i tym podobnie, to jednak istnieje kilka przekładów, które zaznaczają, że charizomai znaczy więcej niż po prostu »dać«. Na przykład: »Darmo dał« - Fenton, Diaglott; »zaszczycił« - Rotherham; »uhonorował« - Verkuyl; »życzliwie obdarzył« - Wuest” (Strażnica Nr 12, 1964 s. 10).

Zgłoś artykuł

Uwaga, w większości przypadków my nie udzielamy odpowiedzi na niniejsze wiadomości a w niektórych przypadkach nie czytamy ich w całości

Komentarze są zablokowane